Τον τελευταίο χρόνο έχουν γίνει πολλές συζητήσεις γύρω από το θέμα των ΤΟΜΑ στον Ελληνικό Στρατό και την αντικατάσταση των BMP-1 από τα Marder. Το θέμα αυτό έχει οδηγήσει σε συγκρίσεις, σε τοποθετήσεις που υπερβαίνουν κάθε λογική και σε κουβέντες περί «αποστρατικοποίησης» των νησιών.
Πρώτα όμως ας δούμε συγκεντρωτικά τις ικανότητες και τα χαρακτηριστικά και των δύο ΤΟΜΑ και έπειτα την χρήση που είχαν ή και έχουν στον Ελληνικό Στρατό.
Το BMP-1 και τα BMP-1A1 Ost
Ιστορικά, το BMP-1 έχει αρκετά μεγάλη. Ήταν το πρώτο ΤΟΜΑ (Τεθωρακισμένο Όχημα Μάχης) Σοβιετική προέλευσης που παράχθηκε σε μεγάλους αριθμούς και εν τέλει χρησιμοποιήθηκε από πολλές χώρες.
Η αξία του για τα σημερινά δεδομένα τελειώνει κάπου εδώ αφού πλέον μόνο απαρχαιωμένο μπορεί να θεωρηθεί με την προστασία που παρέχει στο πλήρωμά του να είναι σχεδόν ανύπαρκτη ενώ θα μπορούσε να πει κανείς ότι λόγω του σχεδιασμού του κάποια στοιχεία του μάλλον βάζουν το πλήρωμα σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο.
Για την ιστορία, η Ελλάδα απέκτησε και ακόμα διατηρεί ακόμα μερικά BMP-1A1 Ost, μία έκδοση του ΤΟΜΑ η οποία το έφερε, όσο γίνεται, κοντά στα δυτικά πρότυπα, τα οποία προηγουμένως άνηκαν στην Ανατολική Γερμανία.
Η απόκτηση έγινε στα μέσα της δεκαετίας του ’60, αφορούσε ένα σύνολο 500 οχημάτων, κατασκευής όμως 1966 με 1983.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά και οι αλλαγές στα BMP-1A1 Ost
Το BMP-1A1 Ost έχει μήκος 6,74 μ, πλάτος 2,94 μ και ύψος 2,15 μ ενώ έχει βάρος 13,5 τόνων. Έχει 3μελές πλήρωμα ενώ στο πίσω μέρος του σκάφους μπορεί να μεταφέρει ομάδα πεζικού. Βασικά μειoνέκτηματα του BMP-1 είναι ο πολύ μικρός χώρος για την ομάδα πεζικού, όπως αυτό επιρεάζει την μαχητική ικανότητα της ομάδας μετά την έξοδο από το όχημα.
Παράλληλα, η έξοδος αυτή θα γίνει από θύρες στο πίσω μέρος του όχηματος και όχι από ράμπα που είναι η μέθοδος η οποία προτιμάται πλέον. Ο οπλισμός του οχήματος αποτελείται από το πυροβόλο των 73χιλ. το οποίο αν και στην αρχική έκδοση είχε αυτόματο σύστημα γέμισης, λόγω του κινδύνου που αποτελούσε στο πλήρωμα αυτό σταμάτησε να χρησιμοποιείται.
Στην έκδοση BMP-1A1 Ost δεν υπάρχει ο εκτοξευτής των αντιαρμτικών 9Μ14 Malyutka, την θέση του οποίου στην κορυφή του πύργου πήρε ένα πολυβόλο των 12,7 χιλ. Τέλος, ο οπλισμός του συμπληρώνεται από ένα συζυγές πολυβόλο των 7,62χιλ., με την χρήση των πολυβόλων να είναι μάλλον η ιδανικότερη αφού τα βλήματα του πυροβόλου στερούνται ακρίβειας, το ωφέλιμο βεληνεκές τους είναι πολύ χαμηλό όπως είναι επίσης χαμηλό και ο ρυθμός βολής τους. Οι δυνατότητες χρήσης τους επίσης το βράδυ ήταν από πολύ περιορισμένες έως ανύπαρκτες.
Οποιαδήποτε αναφορά στο ισχυρό «κανόνι» του οχήματος είναι αβάσιμη αφούς εκτός όσων αναφέρθηκαν ήδη για την αξιοπιστία του, τα πυρομαχικά του πλέον δεν παράγονται ενώ ακόμα και η Ρωσία στα BMP-2 φρόντισε εξαρχής να το αντικαστήσει με ένα πυροβόλο των 30χιλ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας αριθμός BMP-1A1 Ost «αναβαθμίστηκε» και αντί του πύργου με το πυροβόλο των 73χιλ. εγκαταστάθηκαν τα δίδυμα Zu-23-2, αποκτόντας έτσι ένα μάλλον καλύτερες επιδόσεις έναντι χερσαίων στόχων και κάποιες περιορισμένες έναντι ιπτάμενων στόχων. Βέβαια στο σημερινό πεδίο μάχης η προσπάθεια να καταρίψεις έναν ιπτάμενο στόχο χωρίς ηλεκτρονικά μέσα, τα οποία δεν έχει το Zu-23-2, μάλλον δεν θα έχει πολλές ελπίδες.
Αναφορικά με τις αμφίβιες ικανότητες του οχήματος, αυτές είναι χρήσιμες μόνο σε κάποιο σενάριο διάβασης ποταμού ενώ η κίνησή του στο νερό γίνεται με την βοήθεια των ερπυστριών του και όχι με κάποια «προπέλα».
Τα Marder 1A3
Η ανάπτυξη των Marder 1A3 ξεκίνησε την δεκαετία του ’80 και είχε κυρίως τον σκοπό να «απαντήσει» στο κίνδυνο των νεότερων BMP-2. Αν και οι πρώτες εκδόσεις του οχήματος προσέφεραν προστασία έναντι βολίδων των 20χιλ, η θωράκιση του Marder 1A3 μπορεί να σταματήσει μέχρι βλήματα των 30χιλ. και παράλληλα προστατεύει καλύτερα το πλήρωμα από θραύσματα.
Μπορεί να πει κανείς ότι είναι «η μέρα με την νύχτα» σε σχέση με την ανεμική θωράκιση των BMP-1 η οποία μπορεί να σταματήσει μέχρι βλήματα των 12,7χιλ. Ο οπλισμός του Marder 1A3 αποτελείται από ένα πυροβόλο των 20χιλ, συγκεκριμένα το Rh202 το οποίο ήδη χρησιμοποιείται στις Ένοπλες Δυνάμεις ενώ μπορεί να φέρει και αντιαρματικούς πυραύλους Milan.
Σε αντίθεση με τα BMP-1 έχει αξιόπιστα σύγχρονα σκοπευτικά νύχτας τα οποία όντως του επιτρέπουν να επιχειρεί κανονικά.
Ένα μεγάλο πλεονέκτημα του Marder είναι επίσης η χρήση του σκάφους του Leopard 1 ως βάση, γεγονός που εξασφαλίζει σε εμάς ευκολία συντήρησης, καλύτερες διαθεσημότητες αλλά και κάνει εύκολη την εκπαίδευση των οδηγών, όλα αυτά δεν μπορούν να ειπωθούν για τα BMP-1.
Στα υπόλοια τεχνικά χαρακτηριστικά του Marder έχουμε μήκος 6,9 μ , πλάτος 3,6 μ και ύψος 3 μ ενώ έχει βάρος 33,5 τόνων. Το πλήρωμα αποτελείται από 3 άτομα και μπορεί να μεταφέρει ομάδα πεζικού με πλήρη φόρτο και με μεγαλύτερη άνεση ενώ η έξοδος αυτής γίνεται υπό ανώτερη δύναμη πυρός από το ίδιο το όχημα αλλά και με πολύ ανώτερη προστασία.
Γιατί βρίσκονται τα Marder 1A3 στον Έβρο και όχι στα νησιά;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πολύ απλή. Ο Ελληνικός Στρατός εδώ και πολλές δεκαετίες ήθελε ένα ΤΟΜΑ στον Έβρο το οποίο θα μπορέσει να ακολουθήσει τα Leopard 2 στους ελιγμούς τους. Όποια σχέδια για να γίνει αυτό από τα BMP-1 ναυάγησε αφούς κρίθηκαν άμεσα ακατάλληλα να για το περιβάλλον και τις απειλές του Έβρου.
Έτσι, αφού οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια απόκτησης ΤΟΜΑ (Marder 1A3, BMP-3 κλπ.) δεν υλοποιήθηκε, μέχρι πρόσφατα τα M113 ήταν η καλύτερη επιλογή σε σχέση με τα BMP-1 για τον ρόλο αυτό και ελπίζουμε εν τέλει και αυτά να αντικατασταθούν από παραπάνω ΤΟΜΑ.
«Αφοπλίστηκαν» τα νησιά με την παραχώρηση 40 BMP-1;
Η απάντηση αυτή είναι επίσης απλή, όχι. Αν η άμυνα των νήσων μας βασιζόταν σε 40 BMP-1 τότε μάλλον θα είχαμε πολύ πιο σοβαρά θέματα να ασχοληθούμε αλλά για του λόγου το αληθές το M113 και τα M1117 Guardian που πήραν την θέση του στα νησιά προσφέρουν πολλά παραπάνω σε σχέση με τα BMP-1.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η παραχώρηση οχημάτων στην Ουκρανία δεν ήταν η πρώτη φορά που η Ελλάδα παραχωρεί BMP-1 σε άλλη χώρα αφού το 2005, 150 οχήματα δόθηκαν στο Ιράκ. Παράλληλα, το 2016 δώσαμε άλλα 101 BMP-1 στην Αίγυπτο.
Συνοψίζοντας
Οποιαδήποτε σύγκριση μεταξύ των δύο οχημάτων θα έχει ως αποτέλεσμα το Marder 1A3 ως από κάθε άποψη ανώτερο του BMP-1. Η αξία του στην μάχη είναι πολλαπλάσια, τα Marder πήγανε στον Έβρο γιατί εκεί θα αποδώσουν τα μέγιστα ενώ η αντικατάσταση των BMP-1A1 Ost στα νησιά από M1117 και M113 συντελεί ξεκάθαρη αναβάθμιση.
Πείτε μας την γνώμη σας στα σχόλια!
Για περισσότερα άρθρα του Βασίλης Κ.
Απαγορεύεται η αντιγραφή χωρίς άδεια του NEMESIS HD.