Το Eurofighter Typhoon βρίσκεται για ακόμη μια φορά στην επικαιρότητα, μετά την ενδεχόμενη άρση του άτυπου εμπάργκου της Γερμανίας στην πώλησή του στην Τουρκία, πιθανότατα που έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις. Το μαχητικό το οποίο είναι γνωστό ως Eurofighter Typhoon ή αλλιώς EF-2000 αποτελεί προϊόν συνεργασίας μεταξύ κορυφαίων αμυντικών εταιρειών: της Airbus, της BAE Systems και της Leonardo. Η ανάπτυξη και η διαχείριση του έργου πραγματοποιούνται από την κοινοπραξία Eurofighter Jagdflugzeug GmbH, ενώ ο κινητήρας EJ200 αναπτύχθηκε από την EuroJet Turbo GmbH. Ως τώρα το πρόγραμμα έχει αποδώσει σύμφωνα με την Airbus 680 αεροσκάφη.
Το Typhoon, συνδυάζει τεχνολογία, ευελιξία και ισχύ με αποτέλεσμα να θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη στον κόσμο με κάποια όμως αρνητικά που θα αναλυθούν και αυτά παρακάτω
Η Ιστορία και η ανάπτυξη του Eurofighter Typhoon
Η δημιουργία του Eurofighter Typhoon ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, μέσα από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Future European Fighter Aircraft (FEFA). Στόχος του προγράμματος ήταν η αντικατάσταση παλαιότερων αεροσκαφών με ένα σύγχρονο, πολλαπλών ρόλων μαχητικό, ικανό να ανταποκρίνεται στις αυξανόμενες απαιτήσεις του σύγχρονου πεδίου μάχης.
Οι Πρώτες Προσπάθειες: Μεγάλη Βρετανία και Δυτική Γερμανία
- Στη Μεγάλη Βρετανία, η προσπάθεια ξεκίνησε το 1971, με την ανάπτυξη του Hawker P.96 ως διάδοχο του SEPECAT Jaguar. Παρά το πολλά υποσχόμενο σχέδιο του, ακυρώθηκε λόγω της υπεροχής του McDonnell Douglas F/A-18 Hornet.
- Στη Δυτική Γερμανία, η Luftwaffe αναζητούσε επίσης ένα νέο μαχητικό, με πολλές προτάσεις να προκύπτουν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970. Συγχρόνως, η Messerschmitt-Bölkow-Blohm (MBB) και η British Aerospace (BAe) συνεργάστηκαν για την ανάπτυξη ενός Ευρωπαϊκού Μαχητικού.
Η Ευρωπαϊκή Συνεργασία και η Διάσπαση
Tο Eurofighter πήρε για πρώτη φορά όψη κοντά σε αυτό που ξέρουμε τώρα το 1982 κατά την διάρκεια του προγράμματος συνεργασίας της Panavia με το όνομα Agile Combat Aircraft (ACA) που αποτελούνταν από την BAe, Aeritalia και MBB με το MBB TKF-90 με αρκετά οργανώμενη χρηματοδότηση.
Το 1983, ξεκίνησε το πρόγραμμα FEFA με τη συμμετοχή της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Δυτικής Γερμανίας. Το πρόγραμμα είχε στόχο να δημιουργηθεί ένα μαχητικό το οποίο θα διαθέτει δυνατότητες STOL δηλαδή απογείωσης και προσγείωσης σε μικρούς διαδρόμους και δυνατότητες BVR δηλαδή ικανότητας εμπλοκής πέραν του οπτικού ορίζοντα. Ωστόσο, οι διαφορετικές στρατηγικές και απαιτήσεις, ειδικά από τη Γαλλία, οδήγησαν στη διάσπαση του έργου. Η Γαλλία αποχώρησε για να αναπτύξει το δικό της μαχητικό, το γνωστό Rafale.
Από την άλλη πλευρά, οι υπόλοιπες χώρες συνέχισαν στο πρόγραμμα EFA, ιδρύοντας το πρόγραμμα Eurofighter, ενώ το 1986 δημιουργήθηκε η Eurofighter Jagdflugzeug GmbH στο Μόναχο. Παράλληλα, η κοινοπραξία EuroJet Turbo GmbH ανέλαβε την ανάπτυξη του κινητήρα EJ200 και αργότερα προσχώρησε και η Ισπανία.
Παρά τις διαφορετικές ονομασίες που είχε το δικινητήριο αυτό αεροσκάφος τελικά οι χώρες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα αποφάσισαν στο όνομα EF-2000 το 1992. Η πρώτη πτήση του μαχητικού πραγματοποιήθηκε το 1994 και έκτακτο έχουν υπάρξει αρκετές εκδόσεις του (tranche) που η κάθε μια βελτίωνε όλο και περισσότερο το αεροσκάφος.
Τεχνολογικά Χαρακτηριστικά και Ηλεκτρονικά Συστήματα των Eurofighter
Το Eurofighter Typhoon ενσωματώνει προηγμένα ηλεκτρονικά και συστήματα πλοήγησης, που το καθιστούν ικανό να επιχειρεί σε πολλαπλούς ρόλους και να ικανοποιεί αρκετές απαιτήσεις αποστολών. Φυσικά αυτά διαφέρουν ανάλογα την έκδοση αλλά ας δούμε την πιο σύγχρονη του έκδοση τι περιλαμβάνει.
Πλοήγηση και Επικοινωνία
- Το Typhoon διαθέτει GPS, αδρανειακό σύστημα πλοήγησης και το Instrument Landing System (ILS) για επιχειρήσεις σε πολύ δύσκολες καιρικές συνθήκες. Παράλληλα όπως ο προκάτοχος του το Panavia Tornado διαθέτει προηγμένο σύστημα προειδοποίησης εγγύτητας εδάφους που βασίζεται στο σύστημα TERPROM Terrain Referenced Navigation.
- Το σύστημα Multifunctional Information Distribution System (MIDS) εξασφαλίζει ασφαλή επικοινωνία μέσω του Link 16, παρέχοντας κρίσιμα δεδομένα στους πιλότους με υψηλή αντοχή στις ηλεκτρονικές παρεμβολές εχθρικών συστημάτων.
Συστήματα Αυτοπροστασίας
Το Praetorian (Euro-DASS) είναι ένα εξελιγμένο σύστημα αυτοπροστασίας που χωρίς την απαίτηση ατρακτιδίου στο αεροσκάφος μπορεί να:
- Ανιχνεύει απειλές μέσω ραντάρ (RWR), προειδοποίησης πυραύλων (MAW) σε όλες τις σύγχρονες εκδόσεις του αλλά και λέιζερ (LWR) για τα βρετανικά Typhoon.
- Χρησιμοποιεί chaff, φωτοβολίδες και ηλεκτρονικά αντίμετρα για την αντιμετώπιση πολλαπλών απειλών ως τελευταία γραμμή άμυνας έναντι απειλών.
Sensor Fusion και Ραντάρ
- Το Σύστημα επίθεσης και αναγνώρισης –System Attack and Identification System (AIS) ενσωματώνει δεδομένα από πολλαπλές πηγές αισθητήρων, μειώνοντας τον φόρτο των πιλότων και παρέχοντας μια ενοποιημένη εικόνα του πεδίου μάχης.
- Το ραντάρ Euroradar CAPTOR-E, με τεχνολογία AESA, προσφέρει εξαιρετικές δυνατότητες εντοπισμού και εμπλοκής σε εμπλοκές BVR και όχι μόνο. Ραντάρ το οποίο είναι εφάμιλο σε δυνατότητες με τα F-16V και RAFALE της Πολεμικής Αεροπορίας μας.
- Το EuroFirst Passive Infrared Airborne Track Equipment (PIRATE) είναι ένα σύστημα ανίχνευσης υπερύθρων (FLIR/IRST) το οποίο προσφέρει επίγνωση της τακτικής κατάστασης ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκης και το φώς της μέρας (FLIR) και δυνατότητα παρακολούθησης απειλών-στόχων με βάση την εκπομπή θερμότητας τους χωρίς να εκμπέπει σήματα το ίδιο το αεροσκάφος (IRST).
Οπλισμός: Μια Ευρεία Γκάμα Επιλογών
Το Eurofighter Typhoon μπορεί να εξοπλιστεί με μια μεγάλη γκάμα όπλων σε 13 σταθμούς όπλων και συστημάτων, τόσο αέρος-αέρος όσο και αέρος-εδάφους πέραν από τις συμβατικές βόμβες:
Πύραυλοι αέρος-αέρος
- AIM-120 AMRAAM
- MBDA Meteor
- AIM-9 Sidewinder
- IRIS-T
- AIM-132 ASRAAM
Όπλα αέρος-εδάφους
- Πύραυλοι cruise Taurus KEPD 350
- Πύραυλοι cruise Storm Shadow/SCALP
- Πυραύλους Brimstone II
- Πυραύλους Αντιραντάρ AGM-88 HARM
- Πυράυλους SPEAR 3 (ενσωμάτωση σε εξέλιξη)
- Βόμβες καθοδήγησης laser Paveway IV
- Βόμβες καθοδήγησης GPS JDAM (GBU-54)
- Βόμβες καθοδήγησης SPICE
Αντιπλοϊκοί πύραυλοι
- Marte ER (έως 6 αντιπλοϊκοί πύραυλοι Marte ER)
- Joint Strike Missile (προγραμματισμένο για ενσωμάτωση)
Πυροβόλο
- Mauser BK-27 27 χιλιοστών για υποστήριξη σε κοντινές εμπλοκές.
Το αεροσκάφος μπορεί επίσης να ενσωματώσει στα 13 Hardpoint του και διάφορα ατρακτίδια.
Φυσικά όλες αυτές οι δυνατότητες σε ενδεχόμενη αγορά από την Τουρκία θα περιλαμβάνουν και ενσωμάτωση Τουρκικών οπλικών συστήματων όπως ο εγχώριος πύραυλος αέρος-αέρος και οι Τουρκικοί πύραυλοι και βόμβες εγχώριας κατασκευής που περιλαμβάνουν τόσο πυραύλους cruise όσο και βαλλιστικούς και αντιπλοϊκούς πυραύλους.
Η Πιθανή Αγορά από την Τουρκία και τα αρνητικά του
Η Τουρκία έχει εκφράσει εδώ και καιρό ενδιαφέρον για την αγορά του Eurofighter Typhoon, καθώς αναζητά να αναβαθμίσει τον στόλο της, που αποτελείται από F-16 και F-4. Παρότι το Typhoon προσφέρει υψηλή τεχνολογία, το κόστος απόκτησης και συντήρησής του είναι σημαντικό εμπόδιο.
Κόστος
Μπορεί το κόστος παραγωγής του αεροσκάφους για τις χώρες που το παράγουν να είναι πιο χαμηλό, αυτό όμως δεν ισχύει για τις εξαγωγικές εκδόσεις του αεροσκάφους (export). Το κόστος είναι εξαιρετικά μεγάλο αγκίζοντας μέχρι και τα 138 εκατομμύρια ευρώ για κάθε Eurofighter Typhoon με βάση την πρόσφατη προσφορά του στην Ινδία και περίπου 117 εκατομμύρια για την ίδια την Βρετανική RAF που είναι και μια από τις χώρες παραγωγής του. Παράλληλα το κόστος συντήρησης του δεν είναι καθόλου μικρό και ξεπερνά κατά πολύ τα F-16 που έχει συνηθίσει η Τουρκία να έχει στον στόλο της.
Διαφορετική γενιά
Η αγορά των EF-2000 Eurofighter Typhoon από την Τουρκία πρακτικά δεν μπορεί να συναγωνιστεί την προμήθεια των F-35 της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας καθώς ανήκουν σε διαφορετική γενιά αεροσκαφών και συγκεκριμένα στην γενικά μιλώντας 4.5 γενιά , με το F-35 να είναι ξεκάθαρα ένα μαχητικό 5ης γενιάς που αναμένεται να βελτιωθεί ακόμη περαιτέρω όσο περνούν τα χρόνια.
Τα Eurofighter Typhoon διαθέτουν δυνατότητες πολύ κοντά με τα Ελληνικά RAFALE F3R τα οποία διαθέτει ήδη η χώρα μας και πιθανότατα η Τουρκία τα θέλει για να καλύψει το κενό της χρήσης του πυραύλου αέρος-αέρος METEOR μεγάλου βεληνεκούς που προς το παρόν διαθέτει μόνο η Ελλάδα με τα RAFALE στο Αιγαίο. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι τα Eurofighter μπορούν να πυροδοτήσουν τον συγκεκριμένο πύραυλο.
Γραμμή παραγωγής – καθυστέρηση
Οι παραγγελίες για τις νέες γενιές των Eurofighter Typhoon έχουν ήδη ξεκινήσει για τις χώρες που το διαθέτουν οπότε θα είναι αρκετά δύσκολο για την Τουρκία να βρεί θέσεις για τα δικά της μαχητικά (slot) σε περίπτωση που προχωρήσει στην προμήθεια και αν το πράξει αυτό πιθανότατα σημαίνει ότι θα αρχίσει να παραλαμβάνει μετά το 2030.
Απειλή για την Ελλάδα
Αν η Τουρκία αποκτήσει το Typhoon σε συνδυασμό με τους πυραύλους Meteor, θα μπορούσε να εξουδετερώσει το πλεονέκτημα που παρέχουν τα Rafale της Πολεμικής Αεροπορίας. Ωστόσο, η πώληση απαιτεί την έγκριση όλων των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, και επί του παρόντος αυτό είναι ακόμα δύσκολο παρά τις τεχνικές συζητήσεις που έχουν ξεκινήσει.
Συμπέρασμα
Το Eurofighter Typhoon δεν είναι ένα μαχητικό το οποίο δεν θα πρέπει να φοβόμαστε ως ανταγωνιστή στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ένα εξαιρετικό μαχητικό αεροσκάφος με τα συν–πλην (±) του φυσικά, αλλά θα πρέπει να το υπολογίζουμε ως πιθανή απειλή.
