Τα ελληνικά Mirage 2000-5 Mk.2, τα μαχητικά ορόσημο της λέξης αναχαίτισης στο Αιγαίο, μπαίνουν σε περίοδο αποφάσεων με πραγματικό αντίκτυπο στη μαχητική ισχύ του Αιγαίου. Η πλήρης παραλαβή των 24 Rafale (Ιανουάριος 2025) άλλαξε τον συσχετισμό ισχύος, ενώ το πρόγραμμα F-16V προχωρά στη μέση της διαδρομής του με διάθεση επέκτασης. Ωστόσο, χωρίς σαφές πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και με αβέβαιη ανανέωση της υποστήριξης (FOS) μετά το 2027, τα Mirage 2000-5 κινδυνεύουν να υποστούν την «σιωπηλή απαξίωση» που γνώρισαν τα Mirage 2000 EGM/BGM. Το ερώτημα είναι αν μπορούν και πώς να λειτουργήσουν ως συμπληρωματικός φορέας όπλων και «μπαλαντέρ» των Rafale μέχρι να εξευρεθούν πόροι για δεύτερη Μοίρα Rafale.
Με τα 24 Rafale σε πλήρη δύναμη στην Τανάγρα και τα 84 F-16 να αναβαθμίζονται σταδιακά σε Viper, η Πολεμική Αεροπορία εδράζει την αιχμή της ισχύος σε δυο σύγχρονες γραμμές μέχρι την έλευση των F-35. Η στρατηγική προμήθεια Meteor/SCALP/Exocet για τα Rafale εξασφαλίζει αντιαεροπορική υπεροχή και βάθος κρούσης, ενώ η χώρα έχει δρομολογήσει πολυετές εξοπλιστικό πλαίσιο άνω των 25 δισ. € ως το 2036. Σε αυτό το τοπίο, η θέση των Mirage 2000-5 δεν «ακυρώνεται» αυτομάτως, προϋποθέτει όμως νηφάλια επιλογή: συντεταγμένη διατήρηση ή ομαλή αποδέσμευση.
Τι μπορούν να προσφέρουν τα Mirage 2000-5 σήμερα
Τα ελληνικά Mirage 2000-5 Mk.2 της 331 Μοίρας διαθέτουν ραντάρ RDY-2, «glass» κόκπιτ και υποδομή που επιτρέπει αξιοποίηση όπλων όπως MICA και SCALP-EG. Η Ελλάδα έχει επενδύσει στον κύκλο ζωής των SCALP-EG (συμβάσεις συντήρησης/MLR 2023), γεγονός που δένεται ιστορικά με τα Mirage 2000-5 αλλά και με τα Rafale. Η εικόνα αυτή όμως συνδυάζει δύο πραγματικότητες:
Η δικτυοκεντρική διαλειτουργικότητα των 2000-5 μπορεί να υπολείπεται της σημερινής «οικογένειας» Rafale/F-16V καθώς δεν διαθέτουν Link 16 αλλά δεν τους αφαιρεί δυνητικό ρόλο «φορέα όπλων» για αποστολές stand-off και συμπληρωματικές αποστολές αναχαίτισης. Οι ικανότητες κρούσης μεγάλου βεληνεκούς υπάρχουν ήδη στα αποθέματα και στην εκπαίδευση πληρωμάτων που γνωρίζουν το μαχητικό όσο σχεδόν κανένας.
Τα Mirage ως «Μπαλαντέρ» των Rafale
Σε ένα σενάριο κρίσης, η ΠΑ μπορεί να «αναμείξει» τον στόλο ως εξής: τα Rafale αναλαμβάνουν διοίκηση πακέτου με ανοιχτούς αισθητήρες (sensor-shooter με αέρος-αέρος Meteor/MICA/SCALP), ενώ ζεύγη Mirage 2000-5 εκτελούν αποστολές με πυραύλους cruise SCALP-EG ή αεράμυνας περιοχής με MICA, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός φορέων πυραύλων και να διασπαστεί ο εχθρικός σχεδιασμός αντι-αεροπορικής άμυνας και τα RAFALE να μπορούν να εξοπλιστούν πλήρως με διαμόρφωση αεροπορικής υπεροχής.
Η λογική είναι η ποσοτική ενίσχυση των φορτίων μάχης πέραν της ποιοτικής υπεροχής λόγω έλλειψης των Mirage σε AESA ραντάρ: περισσότερες πλατφόρμες που μεταφέρουν stand-off πυρομαχικά, με τα Rafale να λειτουργούν ως κόμβοι αισθητήρων/τακτικής διαχείρισης.
Αυτό απαιτεί φυσικά πειθαρχημένη τακτική (AWACS/ESM/πτήση σε χαμηλά υψόμετρα για αποφυγή εντοπισμού), αλλά κερδίζει χρόνο μέχρι την ενδεχόμενη απόφαση για δεύτερη Μοίρα Rafale ή άλλου σύγχρονου μαχητικού και αποτελεί αντίβαρο στις αυξημένες δυνατότητες οπλισμού των Τουρκικών Eurofighter Typhoon (EF-2000) εφόσον αυτά τελικά αποκτηθούν από τους γείτονες.
Ακόμα και αν οι διαθεσιμότητες αφορούν περίπου 10 Mirage 2000-5 καταλαβαίνουμε ότι ο αριθμός διαθέσιμων προς χρήση πυρομαχικών εξακολουθεί να προσθέτει στο ισοζύγιο αεροπορικής ισχύος.
Το εμπόδιο της υποστήριξης (FOS) και γιατί «κλειδώνει» το 2027 την τύχη των μαχητικών
Η τρέχουσα FOS των Mirage 2000-5 εκπνέει το 2027. Η γαλλική βιομηχανία δίνει προτεραιότητα στο Rafale, πράγμα που καθιστά αβέβαιη μια συμφωνία υποστήριξης εφάμιλλη του παρελθόντος. Αν η Αθήνα δεν «κλειδώσει» έγκαιρα τεχνικο-εφοδιαστικό πλαίσιο, η διαθεσιμότητα θα πιεστεί, το κόστος ανά ώρα θα ανέβει και ο ρόλος «μπαλαντέρ» θα μείνει στα χαρτιά. Η ύπαρξη των μαχητικών είναι πλεονέκτημα, αλλά δεν αρκεί χωρίς ανταλλακτικά/τεχνική υποστήριξη στο ίδιο το αεροπλάνο καθώς αυτό θα σημάνει τάχιστα την απόσυρση τους.
Η αδράνεια έχει τίμημα. Χωρίς FOS μετά το 2027 και χωρίς σαφές δόγμα χρήσης, τα 2000-5 θα διολισθήσουν σε ακόμα χαμηλότερες διαθεσιμότητες, «κανιβαλισμούς» και σταδιακή απώλεια αξίας μεταπώλησης ένα πραγματικό déjà vu των EGM/BGM. Αντιθέτως, ένα στοχευμένο πακέτο υποστήριξης περιορισμένου ορίζοντα (π.χ. 3-4 έτη), προσαρμοσμένο αποκλειστικά στον ρόλο «φορέα SCALP + MICA», μπορεί να προσφέρει υψηλή επιχειρησιακή απόδοση ανά ευρώ, δίχως να δεσμεύει τη χώρα σε μακροχρόνιο, δαπανηρό εκσυγχρονισμό. Η επιλογή αυτή ταιριάζει με το εγκεκριμένο 12ετές πλαίσιο άνω των €25 δισ., όπου οι μεγάλες δαπάνες για την ΠΑ πρέπει να στοχεύουν σε Rafale/F-16V/F-35 και φυσικά στον οπλισμό τους με σύγχρονα πυρομαχικά, συστήματα αυτοπροστασίας και ατρακτίδια.
Στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε ότι υπάρχουν μόνο δύο επιλογές για να αποφευχθεί η πλήρης απαξίωση όπως με τα Mirage 2000 EGM/BGM:
Επιλογή Α – Στοχευμένη διατήρηση έως το 2029-30: σύμβαση FOS περιορισμένης διάρκειας/εύρους, τεχνικός «δακτύλιος» υποστήριξης μόνο για απαραίτητες αποστολές μέχρι την έλευση των F-35 ή μέχρι την κατάρρευση των διαθεσιμοτήτων των διαθέσιμων μαχητικών.
Επιλογή Β – Ομαλή αποδέσμευση μέχρι το 2027: ενεργή εμπορική διάθεση όσο έχουν διαθέσιμες ώρες/υποστήριξη, ώστε να μην αναπαραχθεί το φαινόμενο ξαφνικής απόσυρσης και τα έσοδα και οι πόροι να κατευθυνθούν άμεσα στη δεύτερη Μοίρα Rafale (έκδοση RAFALE F4) ή στα F-16 Viper/προαίρεση F-35/ εκσυγχρονισμός ΑΣΕΠΕ.
Όπως έχουμε αναφέρει στο παρελθόν με βάση ότι η Γαλλία δεν θα στηρίξει τελικά την επέκταση της FOS, η πώληση αποτελεί μονόδρομο πριν φτάσουν τα πράγματα στο χείριστο δυνατό επίπεδο για τις διαθεσιμότητες και η Ουκρανία αλλά και άλλες χώρες ίσως ενδιαφέρονται για την απόκτηση τους.
Συνοψίζοντας
Τα Mirage 2000-5 δεν ανήκει ακόμα στο «παρελθόν». Είναι ένα σημαντικό εργαλείο αρκεί να το χρησιμοποιήσεις σωστά και να μπορείς να θέσεις εσύ την ημερομηνία λήξης την επένδυσης σου. Ως «μπαλαντέρ» των Rafale, μπορούν να αυξήσουν θεαματικά το πλήθος φορέων SCALP και να ελευθερώσουν τα Rafale για αποστολές αεροπορικής υπεροχής. Αυτό το μοντέλο λειτουργεί μόνο με επέκταση της FOS και με πολιτική απόφαση που αναγνωρίζει τον ρόλο των 2000-5 ως γέφυρα ισχύος μέχρι την απόκτηση περισσότερων μαχητικών. Η αδράνεια οδηγεί πάντα στην απαξίωση και η χώρα δεν μπορεί να μειώνει συνεχώς από τις οροφές της Πολεμικής Αεροπορίας.
Δυστυχώς όμως οι παλαιότερες καθυστερήσεις έφτασαν τον στόλο των μαχητικών σύμβολο της αναχαίτισης στο Αιγαίο σε δραματικές καταστάσεις που δεν αφήνουν πολλά διαθέσιμα περιθώρια.
