Ο Tomahawk είναι ένας πύραυλος cruise μεγάλης εμβέλειας που μπορεί να εκτοξευθεί από πλοία, υποβρύχια και επίγειους εκτοξευτές, με στόχο υποδομές ή άλλα πλοία. Έχει υπάρξει βασικό όπλο κρούσης των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας ενώ πλέον φαίνεται πως στους χρήστες του θα προσθεθούν ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Ολλανδία και η Ιαπωνία.
Η ανάπτυξη των Tomahawk
Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ανέθεσε τον σχεδιασμό του πυραύλου Tomahawk, ο οποίος αναλήφθηκε στο APL/JHU υπό την ηγεσία του James H. Walker, στο Maryland. Οι πρώτοι πύραυλοι κατασκευάστηκαν από την General Dynamics τη δεκαετία του 1970, ο πύραυλος θεωρήθηκε ως ένα ευέλικτο ναυτικό όπλο με δυνατότητες μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς.
Ο σχεδιασμός του επέτρεπε να εξοπλιστεί με διάφορες κεφαλές, είτε συμβατικές είτε πυρηνικές, και συστήματα καθοδήγησης. Από την εισαγωγή του σε υπηρεσία, ο Tomahawk έχει δει πολλαπλές αναβαθμίσεις και πολλές διαφορετικές εκδόσεις, που περιλαμβάνουν εκδόσεις ικανές για εκτόξευση από αέρος, υποβρύχια και από το έδαφος.
Το 1971, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ επανεξέτασε την ιδέα των πυραύλων cruise που εκτοξεύονται από υποβρύχια, μια ιδέα που δεν είχαν εξερευνήσει από το ανεπιτυχές πρόγραμμα Regulus στη δεκαετία του 1950. Εξέτασαν δύο επιλογές: έναν μεγάλο πύραυλο παρόμοιο με τον βαλλιστικό πύραυλο ικανό να εκτοξευθεί από υποβρύχια (SLBM), παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιούσαν τα σοβιετικά υποβρύχια, ή έναν πιο μικρό πύραυλο κατάλληλο για εκτοξεύσεις μέσω των τορπιλοσωλήνων.
Τον Ιούνιο του 1972, το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να ακολουθήσει το δεύτερο πλάνο, για έναν πιο μικρό σε μέγεθος πύραυλο cruise. Λίγους μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο, εξέδωσαν αίτημα για προτάσεις (RFP) στον αμυντικό τομέα για αυτό το νέο όπλο, το οποίο στη συνέχεια ονομάστηκε Submarine Launched Cruise Missile (SLCM).
Δύο εταιρείες κατέθεσαν τις πιο υποσχόμενες επιλογές μέχρι το 1974, η General Dynamics με το ZBGM-109 και η LTV με το ZBGM-110. Δύο χρόνια αργότερα, το 1976, μετά από δοκιμές και των δύο πρωτοτύπων το Ναυτικό διάλεξε τον ZBGM-109 και παράλληλα αποφάσισε πως οι πύραυλοι cruise θα έπρεπε να εξοπλίσουν και πλοία επιφανείας, οδηγόντας και στην μετονομασία του προγράμματος σε Sea-Launched Cruise Missile.
Τον Μάρτιο του 1980, το αντιτορπιλικό DD-976 Merrill έκανε την πρώτη εκτόξευση ενός πυραύλου Tomahawk από πλοίο επιφανείας. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο, το SSN-665 Guitarro έγινε το πρώτο υποβρύχιο που εκτόξευσε έναν Tomahawk. Μέχρι τον Μάρτιο του 1983, το Ναυτικό των ΗΠΑ ανακοίνωσε επίσημα τον BGM-109 Tomahawk ως επιχειρησιακό.
Οι εκδόσεις του Tomahawk
- BGM-109A: Η πρώτη έκδοση του Tomahawk, εξοπλισμένη με μια πυρηνική εκρηκτική κεφαλή W80.
- BGM-109B: Η πρώτη αντιπλοϊκή έκδοση του πυραύλου. Χρησιμοποιεί ενεργό ερευνητή ραντάρ, ίδιο με αυτόν του Harpoon και δεν χρειάζεται να λάβει προδιαγεργραμένη πορεία πτήσης να ακολουθήσει. Επίσης αντί για πυρηνική κεφαλή χρησιμοποιεί μια εκρηκτική κεφαλη WDU-36/B 750 κιλών.
- RGM/UGM-109C: Έκδοση του Tomahawk για κρούση στόχων στην στεριά, εξοπλισμένη με συμβατική όμως κεφαλή. Μπορούσε να εξοπλιστεί με δύο διαφορετικές εκρηκτικές κεφαλές, την WDU-36/B (ίδια με τον BGM-109B), η οποία μπορούσε να πετύχει ικανά πλήγματα σε κτήρια ή θωρακισμένους στόχους και WDU-25/B “Bullpup B” η οποία είχε μικρότερη εκρηκτική ισχύ αλλά τα θραύσματά της την κάνανε ιδανική για χρήση ενάντια σε ελαφριούς στόχους ή συγκεντρώσεις στρατευμάτων, αεροσκαφών κλπ.
- BGM-109D: Άλλη μία έκδοση για χρήση ενάντια σε στόχους στο έδαφος. Έκανε χρήση κεφαλής διασποράς υποπυρομαχικών, συγκεκριμένα 166 BLU-97/B Combined Effects Bomblets.
- RGM/UGM-109E TLAM Block IV: Αποτελεί αναβάθμιση της έκδοσης BGM-109C. Παρουσιάστηκε το 2006, διαθέτει σύστημα που επιτρέπει ανακατεύθυνση κατά τη διάρκεια της πτήσης σε οποιονδήποτε από τους έως 15 προκαθορισμένους εναλλακτικούς στόχους του ή σε έναν εντελώς νέο προορισμό. Αυτή η έκδοση προσφέρει τη δυνατότητα να αιωρείται πάνω από ένα πεδίο μάχης, περιμένοντας έναν στόχο υψηλής προτεραιότητας. Επιπλέον, μπορεί να στείλει πίσω εικόνες που υποδεικνύουν ζημιά στη μάχη, καθώς και ενημερώσεις για τη δική του κατάσταση, χρησιμοποιώντας μια αμφίδρομη δορυφορική σύνδεση επικοινωνίας. Τα συστήματα βολής μπορούν πλέον να εκτελούν αποστολές βασιζόμενοι αποκλειστικά στο GPS. Το Block IV διαθέτει επίσης έναν πιο ανθεκτικό δέκτη GPS έναντι παρεμβολών.
Αξίζει να σημειωθεί πως από το 2021 και μετά άρχισαν να παραδίδονται Tomahawk Block IV, τροποποιημένοι για χρήση και κατά πλοίων. Για αυτόν τον σκοπό εγκαταστάθηκε νέος παθητικός ερευνητής ραντάρ ενώ έχουν και την δυνατότητα πτήσης κοντά στο επίπεδο της θάλασσας. - Tomahawk Block V: Η νεότερη έκδοση του πυραύλου cruise, στην οποία θα αναβαθμιστούν όλοι οι RGM/UGM-109E TLAM Block IV. Φέρει βελτιωμένο σύστημα καθοδήγησης, στην έκδοση Block Va θα μπορεί να πλήξει κινούμενους στόχους στην θάλασσα ενώ στην έκδοση Block Vb θα φέρει νέα κεφαλή (joint multi-effects warhead) που θα επιτρέπει την χρήση του ενάντια σε διαφορετικούς χερσαίους στόχους.
- BGM-109G Gryphon: Ήταν η χερσαία έκδοση του πυραύλου που άνηκε στην Αεροπορία των ΗΠΑ. Κάθε εκτοξευτής επί φορτηγού έφερε έως 4 BGM-109G, τροποποιημένη έκδοση του BGM-109A που έφερε όμως διαφορετική πυρηνική κεφαλή, την W84. Αποσύρθηκε από την υπηρεσία ως αποτέλεσμα της συνθήκης INF μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης.
Γενικά χαρακτηριστικά
Με βάση όσα είναι γνωστά για τις εκδόσεις Block IV και Block V οι Tomahawk που βρίσκονται σε υπηρεσία διαθέτουν:
- Συμβατική εκρηκτική κεφαλή 450 κιλών
- Εμβέλεια μεγαλύτερη των 1.600 χιλιομέτρων (Ο Block V θα έχει ακόμα μεγαλύτερη του Block IV, ίσως κοντά στα 2.000 χιλιόμετρα)
- Ταχύτητα περίπου 0,74 Mach
- Καθοδήγηση GPS, INS, TERCOM και παθητικού ραντάρ για όσους πύραυλους μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά πλοίων
- Μπορούν να εξαπολυθούν από εκτοξευτές Mk41 (πλοία), τορπιλοσωλήνες υποβρυχίων, VLS υποβρυχίων και επίγειους εκτοξευτές
Σύνοψη
Οι Tomahawk είναι από τα πιο σημαντικά όπλα στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ και συγκεκριμένων συμμάχων. Έχουν περάσει από πολλά στάδια ανάπτυξης και όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσουν να είναι βασικό οπλικό σύστημα για πολλά ακόμα χρόνια.
Για περισσότερα άρθρα του Βασίλης Κ.
Απαγορεύεται η αντιγραφή χωρίς άδεια του NEMESIS HD
