Ήδη από το 1981, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήθελαν έναν πύραυλο cruise για διακλαδική χρήση. Η αρχή έγινε με το την ανάπτυξη των AGM-137 TSSAM από την Northrop αλλά Ναυτικό και Αεροπορία κατέληξαν στον JASSM.
Το αρχικό πλάνο ήταν οι AGM/MGM-137 Tri-Service Standoff Attack Missile, να εξοπλίσουν τα B-52H, B-1, B-2, F-16 και τα F/A-18 στην Αεροπορία και το Ναυτικό και παράλληλα, επίγειους εκτοξευτές M270 στον Στρατό.
Το πρόγραμμα αυτό συνάντησε τεχνικά και οικονομικά προβλήματα και εν τέλει ο Στρατός αποχώρησε, γεγονός που οδήγησε στην ακύρωση του προγράμματος το 1994.

Μια ματιά στον AGM/MGM-137 TSSAM
Για τα “πρακτικά”, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του TSSAM είχαν ως εξής:
- Μήκος: περίπου 4,3 μέτρα.
- Συνολικό βάρος: 2.000 λίβρες/907 κιλά.
- Βάρος πολεμικής κεφαλής: 1.000 λίβρες/450 κιλά.
- Είδος κεφαλής: διατρητική (unitary penetrator) για το Ναυτικό και την Αεροπορία και με υποπυρομαχικά για τον Στρατό και εναλλακτικά για την Αεροπορία.
- Είδος καθοδήγησης: GPS και INS και για τους τρεις κλάδους, με τους πυραύλους της Αεροπορίας και του Ναυτικού IIR στην τελική φάση.
- Εμβέλεια: μεγαλύτερη των 100 ναυτικών μιλίων/185 χιλιόμετρα.
Η ανάπτυξη του JASSM
Μετά την ακύρωση του TSSAM, ο Στρατός πήγε στον ATACMS και Αεροπορία και Ναυτικό άρχισαν την ανάπτυξη του JASSM. Οι δύο κλάδοι αξιοποίησαν σε μεγάλο βαθμό την τεχνολογία του TSSAM.
Στα πρώτα στάδια η ανάπτυξη του JASSM αντιμετώπισε εμπόδια. Το 1999 ξεκίνησαν οι δοκιμαστικές πτήσεις του JASSM και το 2001 ξεκίνησε η παραγωγή των πρώτων παρτίδων. Το προβλήματα εμφανίστηκαν από το 2003 και μετά, με την ολοκλήρωση των βελτιώσεων και των δοκιμών να γίνεται το 2009.
Ο AGM-158 JASSM
Σε γενικές γραμμές, ο JASSM είναι ένας μακράς εμβέλειας και χαμηλής διατομής ραντάρ πύραυλος cruise. Ως τώρα είναι σίγουρο ότι θα βρεθεί στο οπλοστάσιο πέντε χωρών. Συγκεκριμένα, εκτός των ΗΠΑ, στους χρήστες βρίσκονται η Αυστραλία, η Πολωνία, η Φινλανδία και στο μέλλον η Γερμανία.
Στην βασική του έκδοση ως AGM-158A JASSM, έχει τεράστιες ομοιότητες με τον TSSAM. Ίδιο συνολικό βάρος, βάρος και είδος κεφαλής αλλά έχει μεγαλύτερη εμβέλεια (370 χιλιόμετρα).
Παράλληλα, χρησιμοποιεί GPS και INS για την καθοδήγηση με δυνατότητα χρήσης και ενός IIR ερευνητή στην τερματική φάση. Με την χρήση αυτού πετυχαίνει CEP μικρότερο των 3 μέτρων και 13 μέτρων μόνο με το GPS και INS.

AGM-158B JASSM-ER (Extended Range)
Ο JASSM-ER αποτελεί βελτιωμένη έκδοση του JASSM, η ανάπτυξη του οποίου ξεκίνησε το 2002. Οι πρώτες δοκιμές του έγιναν το 2006 και η πρώτη επιχειρησιακή παρτίδα παραδόθηκε το 2014.
Εξωτερικά JASSM και JASSM-ER είναι ολόιδιοι. Οι διαφορές τους βρίσκονται στο εσωτερικό, με τον JASSM-ER να έχει μεγαλύτερη δεξαμενή καυσίμου αλλά και έναν πιο αποδοτικό turbofan κινητήρα σε αντίθεση με τον turbojet του “απλού” JASSM. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η εμβέλεια του πυραύλου να κυμαίνεται στα 926-1.000 χιλιόμετρα. Τέλος, διατηρεί τις ίδιες μεθόδους καθοδήγησης.
AGM-158C LRASM (Long Range Anti-Ship Missile)
Ο LRASM είναι τροποποιημένη έκδοση του JASSM-ER, ειδικευμένη για πλήγματα κατά πλοίων.
Δόθηκε μεγάλη έμφαση ώστε ο πύραυλος cruise να έχει αυξημένες ικανότητες αυτόνομης καθοδήγησης ώστε να μειωθεί η ανάγκη στοχοποίησης από άλλες πλατφόρμες.
Ο LRASM χρησιμοποιεί τόσο διαφορετικό ερευνητή, multi-mode RF, αλλά και data-link για να παίρνει δεδομένα εν πτήση. Παράλληλα, χρησιμοποιεί σύστημα GPS ανθεκτικό στις παρεμβολές, INS, ESM και IIR αισθητήρα με ικανότητα να “ταιριάζει” τον στόχο μπροστά του με την εικόνα αυτού που έχει περασμένη στην μνήμη.
Αν και η εμβέλειά του δεν είναι ακριβώς γνωστή, με βάση ότι αποτελεί τροποποίηση του JASSM-ER αλλά με μεγαλύτερο βάρος, εκτιμάται να είναι της τάξης τον 500-600 χιλιομέτρων.
Ο LRASM είναι ήδη πιστοποιημένος στα F/A-18 Super Hornet, B-1B Lancer και γίνεται πιστοποίησή του στα F-35, B-52H και πιθανώς μελλοντικά στα P-8 Poseidon. Παράλληλα μπορεί να εκτοξευθεί και από κάθετα κελιά εκτόξευσης (VLS) Mk41.

AGM-158B-2 (Extreme Range)
Είναι η τελευταία γνωστή έκδοση του JASSM. Έχει περάσει από αρκετές αλλαγές ονόματος (AGM-158D, JASSM-D, JASSM-XR). Αν και δεν είναι πολλά γνωστά για αυτή την έκδοση ξέρουμε ότι θα έχει νέο σχέδιο πτερυγίων καθώς και νέα νέα επικάλυψη για να μειώνει παραπάνω το RCS και το θερμικό ίχνος.
Παράλληλα, θα έχει μεγαλύτερο βάρος, μεγαλύτερη πολεμική κεφαλή και πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια που θα πλησιάζει τα 2.000 χιλιόμετρα.
Γενική εικόνα
Η οικογένεια των JASSM αποτελεί από τους ικανότερους πυραύλους cruise στην αγορά. Ικανά να πλήξουν μεγάλη γκάμα στόχων, από υποδομές μέχρι πλοία. Μπορούν να αξιοποιηθούν από μαχητικά, βομβαρδιστικά, πλοία αλλά και μεταγωγικά, μέσω του Rapid Dragon.
Πείτε μας την γνώμη σας!
Διαβάστε περισσότερα άρθρα του Βασίλης Κ.