Ανά διαστήματα ακούμε για την φονικότητα των ελληνικών υποβρυχίων και των “αόρατων 214”. Αυτές οι θέσεις ισχύουν αλλά δεν πρέπει να μας “κλείνουν” τα μάτια σε μία ακόμα πραγματικότητα.
Εκτός των Type 214 “ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ”, το Πολεμικό Ναυτικό βασίζεται στα 2 υποβρύχια κλάσης “ΓΛΑΥΚΟΣ“, στα 3 “ΠΟΣΕΙΔΩΝ” και στο μοναδικό αναβαθμισμένο με σύστημα AIP Type 209 κλάσης “ΩΚΕΑΝΟΣ”.
Σκάφη 50 χρόνια στο νερό
Τα μεγαλύτερα σε ηλικία υποβρύχια, ΝΗΡΕΥΣ και ΤΡΙΤΩΝ, “έπεσαν” στο νερό το 1971 και 1972 αντίστοιχα. Από την άλλη, τα νεότερα και ισχυρότερα Type 214 φτάνουν στην ιδανική ηλικία για Εκσυγχρονισμό Μέσου Ζωής (ΕΜΖ).
Κάποιος θα έλεγε ότι αυτή η κατάσταση μοιάζει πάρα πολύ με αυτή των πυραλαυκάτων.
Στόλος με μεγάλα σε ηλικία πλοία και τα πιο σύγχρονα σκάφη να φτάνουν σε ηλικία για ΕΜΖ.
Σε αυτό θα μπορούσε να προσθέσει κάποιος τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις των τελευταίων μονάδων αλλά είναι μία άλλη ιστορία.
Οι ικανότητες των Type 214
Είναι γνωστό ότι τα 4 “ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ” είναι τα ικανότερα υποβρύχια στο Αιγαίο. Βέβαια, στο κοντινό (;) μέλλον μάλλον θα δούμε και τα 214TN, αντίπαλο δέος των δικών μας.
Τα “ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ” είναι εξοπλισμένα με το Σύστημα Διαχείρισης ISUS (Integrated Sensor Underwater System) 90.
Πάνω σε αυτό “κουμπώνουν” όλα τα συστήματα του υποβρυχίου, από τους αισθητήρες μέχρι τα όπλα.
Δηλαδή, τα 3 διαφορετικά σόναρ, οι αισθητήρες στον ιστό (radar,ESM κ.α.) καθώς και οι τορπίλες DM2A4 και οι πιστοποιημένοι από το ΠΝ UGM-84 Sub Harpoon.
Μεγάλο ατού των 214, αλλά και του “Ωκεανού”, είναι το σύστημα αναερόβιας πρόωσης (AIP) που τους δίνει την δυνατότητα να παραμένουν κάτω από την επιφάνεια του νερού για βδομάδες.
Πλάνο ανανέωσης του στόλου
Η ανάγκη για ανανέωση του στόλου είναι προφανής ενώ έχει εκφραστεί και από την ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού.
Το φυσικό είναι αυτό το πλάνο να ακολουθήσει ένα πλάνο ανάλογο με όσα έχουν γραφτεί και για τις ΤΠΚ. Τα ικανότερα σκάφη (Type 214) να περάσουν τον ΕΜΖ στην κατάλληλη στιγμή και αυτός να έρθει και να δέσει με την αγορά νέων μονάδων.
Πιθανά προβλήματα
Πρέπει όμως να γίνουν κάποιες αναγκαίες παραδοχές.
Η πρώτη είναι το κόστος ενός τέτοιου προγράμματος. Βλέπουμε ότι με το “ανάλογο” πρόγραμμα φρεγατών και κορβετών μετράμε τα χρήματα με το σταγονόμετρο.
Το δεύτερο ζήτημα είναι αυτό του χρόνου ναυπήγησης και παράδοσης. Ενώ με τις FDI βλέπουμε “τρελούς” ρυθμούς ναυπήγησης, με τα υποβρύχια είναι απίθανο να δούμε κάτι ανάλογο.
Το πιο πιθανό είναι το πρώτο υποβρύχιο να παραδοθεί τουλάχιστον 4-5 χρόνια αφού ξεκινήσει η κατασκευή. Αυτό οδηγεί στο ζήτημα του μεγαλύτερου σε ηλικία Type 209 να κλείσει 55 ή και παραπάνω χρόνια στο νερό.
Αυτό από μόνο τους ίσως οδηγήσει στην ανάγκη να ψάξουμε έστω για 2 μεταχειρισμένα υποβρύχια. Βέβαια δεν υπάρχουν πολλές επιλογές με εξαίρεση ίσως τα Type 209 Sauro που θα αποσύρει η Ιταλία με την έλευση των 212NFS ή αν κάπως η Γερμανία αποφασίσει να παραχωρήσει τα πρώτα 212A, σχετικά απίθανο.
Συνεχίζοντας την παράδοση των Type 2XX
Σίγουρα μπορούμε να πούμε ότι τα γερμανικά υποβρύχια μας έβγαλαν ασπροπρόσωπους. Παράλληλα, είναι φυσική συνέχεια η απόκτηση παραπάνω υποβρυχίων παρόμοιας φιλοσοφίας τα οποία ίσως μοιράζονται και αρκετά κοινά με τα Type 214 μας.
Το τελευταίο κάνει ακόμα πιο λογική μια συμφωνία “πακέτο” ΕΜΖ των Type 214 και αγορά νέων, τουλάχιστον 2-3, Υ/Β με κοινά συστήματα σε μεγάλο βαθμό.
Διαθέσιμες επιλογές
Υπάρχουν αρκετές επιλογές για την ναυπήγηση νέων πλοίων, η κάθε μία δίνοντας διαφορετικές δυνατότητες αλλά και με διαφορετικό κόστος.
Type 214HN Batch II
Ίσως η πρώτη ιδέα στο μυαλό πολλών είναι η ναυπήγηση παραπάνω Type 214 και όχι άδικα.
Μια δεύτερη παρτίδα υποβρυχίων, με τις κατάλληλες αλλαγές/αναβαθμίσεις θα ήταν η ιδανική επιλογή για την μεγαλύτερη ομοιογένεια στο στόλο.
Βέβαια δεν είναι ανάγκη να μας περιορίσει το σχέδιο ως έχει. Τόσο τα τουρκικά Type 214ΤΝ αλλά και τα Type 216/218 (ισχυρές επιλογές) που θεωρούνται “συνέχεια” των Type 212/214 έχουν προσθέσει νέα στοιχεία.
Σε αυτά έχουμε είτε παραπάνω κυψέλες καυσίμου για μεγαλύτερη αυτονομία ή χώρος για κάθετα κελιά εκτόξευσης (VLS) πυραύλων.
Type 212CD (Common Design)
Το Type 212CD είναι το σχέδιο στο οποίο από κοινού Γερμανία και Νορβηγία έχουν προσανατολιστεί για να ανανεώσουν τους στόλους τους.
Το σχέδιο βασίζεται στο Type 212Α αλλά υπάρχουν πολλές και σημαντικές διαφορές.
Αρχικά, το 212CD είναι πολύ μεγαλύτερο σε μέγεθος έχοντας μήκος 73 μέτρων, πλάτος 10 μέτρων ενώ το εκτόπισμά του θα φτάνει τους 2.500 τόνοι.
Μεγάλη έμφαση έχει δoθεί στο να είναι το υποβρύχιο ακόμα πιο δύσκολο να εντοπιστεί.
Για αυτό τον λόγο το σκάφος θα έχει ένα εξωτερικό κύτος σε σχήμα διαμαντιού ώστε να μειωθεί η αποτελεσματικότητα της δέσμης ενός ενεργού σόναρ, από ορισμένες γωνίες.
Επίσης θα χρησιμοποιηθούν μη-μαγνητικά υλικά ώστε να είναι δύσκολος ο εντοπισμός του από ανιχνευτές μαγνητικών ανωμαλιών (MAD).
Δεν θα λείπει η ΑΙΡ πρόωση που σε συνδυασμό με τον μεγαλύτερο διαθέσιμο χώρο θα επιτρέπει στα 212CD να μένουν σε κατάδυση για βδομάδες ενώ η προσθήκη δεύτερης μηχανής diesel θα αυξήσει την εμβέλειά του.
Θα είναι εξοπλισμένο με 4 τορπιλοσωλήνες των 533 χιλιοστών ενώ θα μπορεί να φέρει παραπάνω από 14 τορπίλες/βλήματα, μέσα σε αυτά και NSM Block 1A καθώς και οι αντιαεροπορικοί IDAS πιθανώς σε VLS.
Το νέο ΣΔΜ (ORRCA) δίνει μεγάλη έμφαση στην συλλογή, επεξεργασία και προστασία πληροφοριών καθιστώvτας το ένα από τα πιο αξιόλογα ΣΔΜ για συμβατικά Υ/Β.
Ένα βασικό στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί όμως είναι το μεγάλου του κόστος.
Με το συνολικό κόστος του προγράμματος να είναι κοντά στα 5,5 δισεκατομμύρια για 6 σκάφη μας δίνει τιμή μονάδας περίπου 917 εκατομμυρίων.
Τιμή που ίσως να είναι δυσβάσταχτη για το ΠΝ αν σκεφτούμε και τα υπόλοιπα προγράμματα που πρέπει να “τρέξει”.
Type 212 NFS
Τα Type 212 NFS αποτελούν μια βελτιωμένη έκδοση των 212Α που ήδη επιχειρούν με το Ιταλικό Ναυτικό. Κατασκευής Ficantieri μετά αδείας της γερμανικής ΤΚΜS και θα αντικαταστήσουν τα υποβρύχια κλάσης Sauro.
H Ιταλική παραγγελία αφορά την κατασκευή 2 σκαφών(Batch I), με ακόμα 2 σαν προαίρεση. Το κόστος είναι περίπου 1,35 δισεκατομμύρια ευρώ, μαζί με το κόστος υποστήριξης (10 έτη) και εκπαίδευσης.
Σταθερό παραμένει το κόστος για τα +2 της δεύτερης παρτίδας οπότε το δυνητικό κόστος του προγράμματος φτάνει τα 2,68 δισεκατομμύρια ευρώ. Εξαρχής φαίνεται μία πιο προσιτή λύση, τουλάχιστον από πλευράς κόστους.
Αρχικά, το νέο αυτό σχέδιο φαίνεται ότι θα είναι μακρύτερο από το 212Α, περίπου κατά 1.2 μέτρα (55,9 μέτρα σύνολο).
Τα 212NFS, όπως και τα 212CD, θα έχουν τεχνολογία AIP. Ο έξτρα χώρος θα αξιοποιηθεί για την τοποθέτηση παραπάνω κυψελών καυσίμου και μπαταριών (Li-On ή LFP) δίνοντας έτσι μεγαλύτερη αυτονομία σε σχέση με τα 212Α.
Το σχέδιο του σκάφους περιλαμβάνει αρκετές βελτιώσεις. Σε αυτές έχουμε αλλαγές στην προπέλα και στα πτερύγια.
Παράλληλα, το νέο υλικό επικάλυψης τους σκάφους έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του ακουστικού ίχνους αλλά και την κατανάλωση καυσίμου.
Ο οπλισμός των 212 NFS περιλαμβάνει 6 τορπιλοσωλήνες 533 χιλιοστών. Μπορούν να αξιοποιηθούν τόσο βαριές τορπίλες (Black Shark Advanced στην περίπτωση της Ιταλίας), πύραυλοι Cruise αλλά και UUV (Unmanned Underwater Vehicles).
Η Leonardo θα προσφέρει ένα νέο Σύστημα Διαχείρiσης Μάχης ενώ η Elettronica θα προσφέρει νέας γενιάς ESM/ECM σουίτα καθώς και νέο σόναρ από την ELAC Sonar.
Σημαντική θα είναι και η προσφορά της TKMS αφού θα κατασκευάσει τμήματα του κύτους αλλά και των κυψελών καυσίμου.
Είναι πιθανό να δούμε κάποιο από αυτά στην Ελλάδα;
Σίγουρα και οι 3 επιλογές είναι πολύ αξιόλογες και πολύ πιθανό να υπάρχουν και οι 3 ως υποψηφιότητες σε έναν διαγωνισμό για την χώρα μας.
Το Type 214HN Batch II είναι η φυσική συνέχεια του τωρινού μας στόλου.
Το Type 212CD αντικατοπτρίζει την αιχμή της γερμανικής τεχνολογίας.
Τα Type 212NFS αποτελεί μια πολύ αποδοτική (VFM) επιλογή. Υπό το πρίσμα μιας Ιταλογερμανικής συνεργασίας και των ναυπηγείων Ελευσίνας σίγουρα θα είχε αρκετές πιθανότητες να επιλεγεί.
Μία τελευταία αναφορά στον ΕΜΖ των Type 214
Είναι σημαντικό ο εκσυγχρονισμός των ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ να μην αργήσει όπως έγινε με τις φρεγάτες ΜΕΚΟ και ελπίζουμε να μην γίνει με τις ΤΠΚ Ρουσσέν.
Προφανώς, όπως είπαμε και παραπάνω το ιδανικό είναι, από πλευράς συνολικού κόστους και ομοιοτυπίας, να έχουμε ένα ολόκληρο “πακέτο” όμως λόγω των οικονομικών συνθηκών δεν αποκλείεται η πιθανότητα ξεχωριστού προγράμματος ΕΜΖ.
Ένα παράδειγμα είναι εγκατάσταση/αναβάθμιση στο ISUS 100 της Atlas Elektronik, του νέου πακέτου αισθητήρων και συστήματος διαχείρισης της εταιρείας. Το επόμενο βήματα μετά το ISUS 90 που έχουν τα Type 214.
Σε περίπτωση που δρομολογηθεί ταυτόχρονα απόκτηση νέων σκαφών, το ιδανικό σενάριο θα ήταν όπου είναι αναγκαίο αλλά και εφικτό, τα 214 να λάβουν κοινά συστήματα με τα νέα υποβρύχια.
Τέλος, πρέπει να διαβεβαιωθεί ότι τα υποβρύχια αυτά θα έχουν ικανή ποσότητα πυρομαχικών, είτε αναφερόμαστε στις τορπίλες βαρέως τύπου είτε στους Harpoon για αυτά.
Διαβάστε ακόμα: Ναυτική Κυριακή: Αντιτορπιλικά κλάσης Zumwalt
Διαβάστε περισσότερα άρθρα από Βασίλης Κ.
