Το Merkava, που σημαίνει στα εβραικά “άρμα”, αποτελεί το εγχώριας ανάπτυξης Ισραηλινό κύριο άρμα μάχης (MBT) που αναπτύχθηκε και χρησιμοποιείται από τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF). Λειτουργώντας ως η ραχοκοκαλιά του Τεθωρακισμένου Σώματος των δυνάμεων του IDF, το Merkava έχει κερδίσει τη φήμη του για τις εξαιρετικές επιδόσεις του και την αξιοπιστία του στο πεδίο της μάχης.
Η σειρά Merkava, συγκρίνεται συχνά με άλλα παγκοσμίου φήμης άρματα μάχης όπως τα M1 Abrams, Leopard 2 και Challenger 2. Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι το Merkava είναι εφάμιλλο, αν όχι ανώτερο από αυτά τα άρματα μάχης σε διάφορες πτυχές μιας σύγχρονης σύγκρουσης. Ο μοναδικός σχεδιασμός του δίνει προτεραιότητα στην επιβίωση του πληρώματος μέσω και της προηγμένης θωράκισης και την σημαντική ισχύς πυρός του, καθιστώντας το ένα κρίσιμο πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης.
Η εξέλιξη του Merkava αντανακλά τις στρατηγικές ανάγκες και την καινοτόμος τεχνολογία του Ισραήλ. Κάθε έκδοση, από το Merkava Mark I έως το πιο πρόσφατο Merkava Mark IV (Barak), ενσωματώνει διδάγματα από τις εμπειρίες στα πεδία της μάχης.
Η έναρξη ανάπτυξης των Merkava και η Βρετανική άρνηση
Η ανάπτυξη του Merkava, επηρεάστηκε σημαντικά από την αρχική συνεργασία του Ισραήλ με τη Βρετανία για το άρμα Chieftain στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Αν και το Ισραήλ ήλπιζε να αποκτήσει και να παράγει εγχώρια το Chieftain, η Βρετανία αποφάσισε τελικά να μην προχωρήσει με την πώληση.
Η απόφαση της Βρετανίας να μην πουλήσει τα άρματα μάχης Chieftain στο Ισραήλ επηρεάστηκε από αρκετούς πολιτικούς και διπλωματικούς παράγοντες στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Εκείνη την εποχή, η Βρετανία προσπαθούσε να διατηρήσει μια ουδέτερη στάση στην αραβο-ισραηλινή σύγκρουση για να διαφυλάξει τις σχέσεις της με τα αραβικά έθνη, ιδιαίτερα την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών φοβόταν ότι η παροχή προηγμένων όπλων στο Ισραήλ θα μπορούσε να διαταράξει την περιφερειακή ισορροπία ισχύος και να εμποδίσει τις διπλωματικές του προσπάθειες στη Μέση Ανατολή.
Επιπλέον, τα οικονομικά συμφέροντα της Βρετανίας στον αραβικό κόσμο έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτή την απόφαση. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε επικερδείς συμφωνίες όπλων και συμφωνίες πετρελαίου με διάφορα αραβικά κράτη, οι οποίες θεωρούνταν πιο κρίσιμο να διατηρηθούν από το να προχωρήσουν στην πώληση αρμάτων μάχης στο Ισραήλ.
Αυτή η απόφαση όμως του Ηνωμένου Βασιλείου ώθησε τους Ισραηλινούς στρατιωτικούς σχεδιαστές να ξεκινήσουν ένα εγχώριο πρόγραμμα ανάπτυξης αρμάτων μάχης για να έχουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό ανεξαρτησία στον τομέα αυτόν.
Η ανάγκη για μια εγχώρια λύση έγινε ακόμη πιο επιτακτική μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973, ο οποίος ανέδειξε κρίσιμα τρωτά σημεία στις τεθωρακισμένες δυνατότητες του Ισραήλ απέναντι στις υπέρτερες αριθμητικά δυνάμεις των Αράβων. Μέχρι το 1974, Ισραηλινοί μηχανικοί ολοκλήρωσαν τα αρχικά σχέδια και κατασκεύασαν πρωτότυπα για το “Merkava”. Μετά από εκτεταμένες δοκιμές και τελειοποίηση των συστημάτων, το IDF παρουσίασε επίσημα την πρώτη έκδοση του Merkava σε λειτουργία τον Δεκέμβριο του 1979.
Merkava Mark I, η αρχή των Merkava
Το Merkava MkI, που παρουσιάστηκε το 1979, είναι η πρώτη έκδοση της σειράς Merkava ζύγιζε 63 τόνους και κινούνταν από έναν κινητήρα ντίζελ 908 ίππων, τοποθετημένο μπροστά στο άρμα και όχι πίσω, το οποίο αποτελεί μια από τις βασικές σχεδιαστικές ιδιαιτερότητες αυτών των αρμάτων. Ο κύριος οπλισμός του αποτελούταν από το κύριο πυροβόλο των 105 mm M64 L71A, μια παραλλαγή του αμερικανικού M68, που συμπληρώθηκε από δύο πολυβόλα των 7,62 mm ενώ φαίνεται πως τα Merkava ήταν εξοπλισμένα και με έναν όλμο των 60 mm.
Στη σχεδίασή του, το Merkava MkI ενσωμάτωσε στοιχεία από το βρετανικό τανκ Centurion, ιδιαίτερα στις ερπύστριες και στους τροχούς του, λόγω της αποτελεσματικότητας του Centurion που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ. Το Mark I πήρε το «βάπτισμα του πυρός» στον πόλεμο του Λιβάνου το 1982. Ο σχεδιασμός του Merkava επέτρεψε τη γρήγορη μετατροπή σε αυτοσχέδια ΤΟΜΠ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού) ή θωρακισμένα ασθενοφόρα αφαιρώντας τα ράφια αποθήκευσης πυρομαχικών, φιλοξενώντας έως και δέκα στρατιώτες ή τραυματισμένο προσωπικό μέσω μιας πίσω πόρτας εισόδου/εξόδου. Αυτό έγινε λόγω των αδυναμιών των M113, κυρίως της αναιμικής τους θωράκισης. Τέλος, 180 μονάδες αυτού του τύπου κατασκευάστηκαν.
Τα πρωτότυπα οχήματα Sholef και Namera
Αξίζει να σημειωθεί πως το Merkava MkI αποτέλεσε βάση και για δύο πρωτότυπα οχήματα. Το Sholef, ένα πρωτότυπο αυτοκινούμενο οβιδοβόλο 155 mm, αναπτύχθηκε χρησιμοποιώντας το σκάφος του Merkava Mk.Ι. Δύο πρωτότυπα αυτού του συστήματος αποκαλύφθηκαν το 1984 και το 1986 τα οποία δεν επιλέχθηκαν για μαζική παραγωγή.
Από την άλλη πλευρά, το Namera ήταν ένα πρωτότυπο βαρύ τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού (ΒΤΟΜΠ), που κατασκευάστηκε με πλεονάζοντα σασί Merkava MkI. Αυτό το ΒΤΟΜΠ παρουσιάστηκε το 2005 και υποβλήθηκε σε δοκιμές και αξιολογήσεις την ίδια χρονιά. Παρόλο που παρουσιάστηκε σε πιθανές εξαγωγικές αγορές, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει παραγγελίες παραγωγής. Στη συνέχεια, τα σχέδια για τη μετατροπής Merkava MkI σε Namera απορρίφθηκαν υπέρ του βαρέως τεθωρακισμένου οχήματος Namer, το οποίο βασίστηκε στο πιο σύγχρονο σασί Merkava Mk.4.
Merkava Mark II, βελτιώνοντας το άρμα
Το Merkava MkII, που τέθηκε σε λειτουργία τον Απρίλιο του 1983, ήταν μια σημαντική πρόοδος σε σχέση με τον προκάτοχό του. Αυτή η εξέλιξη επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν κατά την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο το προηγούμενο έτος. Το MkII διατήρησε το κύριο πυροβόλο των 105 mm και τα πολυβόλα των 7,62 mm του MkI, αλλά διέθετε μια βασική τροποποίηση στον όλμο των 60 mm, ο οποίος τοποθετήθηκε εσωτερικά. Αυτή η αλλαγή ήταν ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ασφάλειας του χειριστή, ο οποίος προηγουμένως έπρεπε να εκτεθεί στα εχθρικά πυρά.
Το MkII είδε επίσης την εισαγωγή ενός αυτόματου κιβωτίου ταχυτήτων ισραηλινής σχεδίασης και αυξημένη χωρητικότητα καυσίμου, επεκτείνοντας το εύρος λειτουργίας του. Για να ενισχύσει την άμυνά του έναντι των αντιαρματικών ρουκετών, προστέθηκε ένα πλέγμα σε κάποια σημεία του πύργου.
Το MkII υπέστη αρκετές τροποποιήσεις, οδηγώντας στην ανάπτυξη διαφορετικών παραλλαγών. Το Mark IIB ενσωμάτωσε θερμικά οπτικά και ενημερώσεις στο σύστημα ελέγχου πυρός. Το Mark IIC βελτιώθηκε με πρόσθετη θωράκιση στην κορυφή του πυργίσκου, προσφέροντας καλύτερη προστασία από εναέριες επιθέσεις. Η πιο προηγμένη παραλλαγή, το Mark IID, διέθετε αρθρωτή σύνθετη θωράκιση τόσο στο σασί όσο και στον πυργίσκο, επιτρέποντας γρήγορη και αποτελεσματική αντικατάσταση κατεστραμμένων τμημάτων.
Το Merkava MkII, που παρήχθη από το 1983 έως το 1989 με συνολικά 580 μονάδες κατασκευής, συμμετείχε σε διάφορες τοπικές συγκρούσεις, αποδεικνύοντας την ικανότητά του σε πολλές περιπτώσεις. Πολλά διατηρούνται σε αποθήκες, με πιθανή μετατροπή σε εξειδικευμένα τεθωρακισμένα οχήματα. Το σύστημα ελέγχου πυρός του, εξοπλισμένο με ψηφιακό υπολογιστή και αποστασιόμετρο λέιζερ, υπέστη σημαντικές βελτιώσεις, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητά του στη μάχη. Παρά το βάρος του που επηρεάζει την ταχύτητά του, η σχεδιαστική φιλοσοφία του Merkava MkII δίνει προτεραιότητα στην προστασία του πληρώματος, μια απόδειξη των μοναδικών απαιτήσεων του IDF.
ΒΤΟΜΠ Ofek
Τέλος, υπήρξε μια πρωτότυπη έκδοση βαρέως ΤΟΜΠ (ΒΤΟΜΠ), με το όνομα Ofek, στην οποία αφαιρέθηκε ο πύργος και τοποθετήθηκε μια νέα υπερκατασκευή.
Merkava Mark 3
Το Merkava Mark 3, που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 1989 και παρήχθη μέχρι το 2003, σηματοδότησε μια σημαντική εξέλιξη στη σειρά αρμάτων Merkava. Ως το πολυπληθέστερο τανκ στις Άμυνας του Ισραήλ (IDF) από το 2016, το Mark 3 έφερε πολλές αναβαθμίσεις σε σχέση με τον προκάτοχό του, το Merkava II. Συνολικά παρήχθησαν 780 μονάδες πριν σταματήσει η παραγωγή το 2003.
Συγκεκριμένα, διέθετε ένα νέο πυροβόλο των 120 mm που αναπτύχθηκε από την Ισραηλινή Στρατιωτική Βιομηχανία (IMI) κανό να εκτοξεύει τυπικά πυρομαχικά του ΝΑΤΟ και κατευθυνόμενους αντιαρματικούς πυραύλους LAHAT., μια βασική βελτίωση της ισχύος πυρός. Συνοδευόμενο από έναν ισχυρότερο κινητήρα ντίζελ 1.200 ίππων, ο οποίος, παρά το γεγονός ότι αύξησε το βάρος του άρματος στους 65 τόνους, βελτίωσε τη μέγιστη ταχύτητά του στα 60 km/h.
Άλλες σημαντικές αναβαθμίσεις περιελάμβαναν ένα εξωτερικό τηλέφωνο για ασφαλή επικοινωνία με το πεζικό, καλύτερα προστατευμένες θέσεις πυρομαχικών, λέιζερ και το αρθρωτό σύστημα θωράκισης Kasag για γρήγορη επισκευή και αναβάθμιση στο πεδίο της μάχης.
Το Merkava Mark 3 υποβλήθηκε σε τροποποιήσεις, οδηγώντας σε προηγμένες εκδόσεις όπως το Mark 3 BAZ, που παρουσιάστηκε το 1995. Αυτή η παραλλαγή περιλάμβανε αρκετές ενημερώσεις όπως συστήματα προστασίας NBC (Πυρηνικά, Βιολογικά, Χημικά), ένα τοπικά αναπτυγμένο κεντρικό σύστημα κλιματισμού και ενισχυμένη βαλλιστική προστασία.
Το Mark 3D, μια άλλη αξιοσημείωτη παραλλαγή, διέθετε αφαιρούμενη σύνθετη θωράκιση τόσο στο σκάφος όσο και στον πυργίσκο. Η τελευταία γενιά, το Mark 3D Dor-Dalet, ενσωμάτωσε πολλά πρωτότυπα εξαρτήματα που θα χρησιμοποιηθούν αργότερα στο Mark 4. Αυτά περιελάμβαναν αναβαθμισμένες ερπύστριες που σχεδιάστηκαν στο Ισραήλ και κατασκευάστηκαν από την Caterpillar, το Rafael Overhead Weapon Station και προηγμένες θερμικές συσκευές απεικόνισης και για τον πυροβολητή και τον αρχηγό, ενισχύοντας την ικανότητα «κυνηγού-δολοφόνου».
Merkava Mark 4, τελειοποιώντας το σχέδιο
Το Merkava Mark 4, είναι η πιο σημαντική πρόοδος στη σειρά αρμάτων Merkava, ξεκίνησε την ανάπτυξή του το 1999 και τέθηκε σε παραγωγή το 2004. Το Mark 4 συνέχισε την παράδοση των προκατόχων του στην ιεράρχηση της προστασίας του πληρώματος και της επιβίωσης. Διαθέτει αφαιρούμενη αρθρωτή θωράκιση, παρόμοια με το Merkava Mark 3D, που καλύπτει όλες τις πλευρές του άρματος, συμπεριλαμβανομένης της κορυφής και ένα πακέτο θωράκισης κοιλιάς σε σχήμα V για την κάτω πλευρά.
Αυτή η σχεδιαστική φιλοσοφία δίνει έμφαση στην ταχεία επισκευή και την επιστροφή στο πεδίο σε περίπτωση ζημιάς. Επιπλέον, το Mark 4 είναι αξιοσημείωτο για την απουσία θύρας γεμιστή στην οροφή του πυργίσκου, μια σχεδιαστική επιλογή που στοχεύει στη μείωση της ευπάθειας στους αντιαρματικούς κατευθυνόμενους πυραύλους (ATGM).
Τα πυρομαχικά του άρματος αποθηκεύονται σε μεμονωμένα πυρίμαχα δοχεία για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος εσωτερικών εκρήξεων και ο πυργίσκος λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια, αποφεύγοντας τους κινδύνους που σχετίζονται με τα υδραυλικά συστήματα.
Το Merkava Mark 4 είναι οπλισμένο με ένα κύριο πυροβόλο των 120 mm, ικανό να εκτοξεύει ποικίλα πυρομαχικά.Διαθέτει επίσης μεγαλύτερο πολυβόλο των 12,7 mm για εμπλοκή διαφόρων στόχων.
Το σύστημα ελέγχου πυρός του Mark 4, το El-Op Knight Mark 4, είναι εξοπλισμένο με έναν προειδοποιητικό δέκτη λέιζερ (LWR) Amcoram LWS-2, ενισχύοντας την επίγνωση της κατάστασης και τις αμυντικές ικανότητες του πληρώματος. Επιπλέον, το άρμα ενσωματώνει χαρακτηριστικά για τη μείωση της ορατότητάς της στους εχθρικούς αισθητήρες θερμότητας και ραντάρ.
Mark 4M “Windbreaker”
Το Merkava Mark 4M, γνωστό και ως Windbreaker, αντιπροσωπεύει μια σημαντική αναβάθμιση με την ενσωμάτωση του συστήματος ενεργής προστασίας Trophy (APS). Αυτό το σύστημα έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στην αναχαίτιση διαφόρων αντιαρματικών απειλών, συμπεριλαμβανομένων των ρουκετών και των αντιαρματικών πυραύλων.
Merkava Mark 4 “Barak”
Το Merkava 4 Barak, που κυκλοφόρησε το 2023, ενισχύει περαιτέρω τις δυνατότητες του τανκ με αναβαθμισμένο Trophy APS, κάλυψη κάμερας 360 μοιρών και κάσκα τύπου μαχητικού αεροσκάφους για τον αρχηγό. Αυτή η παραλλαγή διαθέτει επίσης προηγμένους αισθητήρες για ανεξάρτητη απόκτηση στόχων και ικανότητες ηλεκτρονικού πολέμου.
Η ενσωμάτωση του συστήματος επαυξημένης πραγματικότητας με κάσκα Iron Vision, που αναπτύχθηκε από την ισραηλινή εταιρεία Elbit, παρέχει στο πλήρωμα μια εικόνα εικονικής πραγματικότητας 360° του περιβάλλοντος χώρου του τανκ, χαρακτηριστικό που αναπτύχθηκε αρχικά για το μαχητικό αεροσκάφος F-35.
Copyright: NEMESIS HD (NEMESISHD.GR) εκτός των ρητά αναφερόμενων εξαιρέσεων (πνευματικά δικαιώματα τρίτων) – Η αντιγραφή του κειμένου του άρθρου απαγορεύεται – Χρησιμοποιήστε την κοινοποίηση
