Ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ (Yom Kippur) ήταν μια πολύ σημαντική σύγκρουση που ξέσπασε το 1973 μεταξύ του Ισραήλ και ενός συνασπισμού αραβικών κρατών, κυρίως της Αιγύπτου και της Συρίας. Μια από τις πιο σκληρές μάχες ήταν η «Μάχη της Κοιλάδας των Δακρύων» (Valley of Tears), που δόθηκε στα στρατηγικής σημασίας Υψίπεδα του Γκολάν (Golan Heights).
Τα Υψίπεδα του Γκολάν είχαν και έχουν τεράστια στρατηγική σημασία. Πριν από το 1967, η Συρία χρησιμοποιούσε αυτό το υπερυψωμένο οροπέδιο για να βομβαρδίσει ισραηλινούς οικισμούς στην κοιλάδα Χούλα. Η κατάληψη του Γκολάν από το Ισραήλ κατά τον πόλεμο των έξι ημερών επέφερε σημαντικό πλήγμα στη Συρία. Μέχρι το 1973, η Συρία ήταν πρόθυμη να διεκδικήσει εκ νέου αυτό το έδαφος και ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ πρόσφερε την τέλεια ευκαιρία.
Το ημερολόγιο δείχνει 6 Οκτωβρίου 1973, Γιομ Κιπούρ, η πιο ιερή ημέρα στον Ιουδαϊσμό, όταν ξαφνικά οι σειρήνες χτυπούν. Η Αίγυπτος και η Συρία εισβάλουν στο Ισραήλ. Το αποτέλεσμα αυτής της ισχυρής σύγκρουσης μέχρι σήμερα χαρακτηρίζεται ως καθοριστικό για την Μέση Ανατολή.
Το πλάνο της Συρίας και η αιφνιδιαστική επίθεση
Καθώς πλησίαζε ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, η Συρία σχεδίαζε σχολαστικά την επίθεσή της για να ανακτήσει τα Υψίπεδα του Γκολάν, το έδαφος που έχασε από το Ισραήλ στον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967. Το σχέδιο της Συρίας ήταν φιλόδοξο, περιλαμβάνοντας μια επίθεση πολλαπλών μετώπων που είχε σχεδιαστεί για να συντρίψει την ισραηλινή άμυνα.
Το σχέδιο επίθεσης, γνωστό ως Επιχείρηση Badr, ήταν μέρος μιας συντονισμένης προσπάθειας με την Αίγυπτο. Ενώ η Αίγυπτος επιτέθηκε στη χερσόνησο του Σινά, ο πρωταρχικός στόχος της Συρίας ήταν να ανακαταλάβει τα Υψίπεδα του Γκολάν γρήγορα και αποφασιστικά.
Για να το πετύχει αυτό, η Συρία κινητοποίησε ένα σημαντικό μέρος των στρατιωτικών της δυνατοτήτων. Το σχέδιο περιλάμβανε τα εξής βασικά στοιχεία:
Έκπληξη και ταχύτητα: Η έναρξη της επίθεσης στο Γιομ Κιπούρ, την πιο ιερή ημέρα στον Ιουδαϊσμό, εξασφάλισε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις θα ήταν λιγότερο προετοιμασμένες. Το στοιχείο του αιφνιδιασμού ήταν καθοριστικό για την απόκτηση πλεονεκτημάτων στο πεδίο της μάχης.
Τεράστια επίθεση τεθωρακισμένων: Ο πυρήνας του συριακού σχεδίου ήταν μια μαζική επίθεση σε τανκ. Πάνω από 1.200 συριακά άρματα μάχης, υποστηριζόμενα από πυροβολικό και πεζικό, αναπτύχθηκαν για να διαπεράσουν τις ισραηλινές αμυντικές γραμμές. Οι Σύροι στόχευαν να χρησιμοποιήσουν τους μεγαλύτερους αριθμούς τους στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.
Πολλαπλοί Άξονες Επίθεσης: Οι συριακές δυνάμεις προχώρησαν κατά μήκος τεσσάρων κύριων αξόνων. Ο βόρειος άξονας στόχευε τις στρατηγικές ισραηλινές θέσεις στις κορυφές Hermonit, Bental και Avital. Ο κεντρικός και ο νότιος άξονας στόχευε να πιέσουν προς το κεντρικό Γκολάν, ενώ μια άλλη δύναμη κινήθηκε προς το νότιο Γκολάν για να αποκόψει τις ισραηλινές ενισχύσεις.
Αεροπορική υποστήριξη και δράση πυροβολικού: Οι συριακές δυνάμεις χρησιμοποίησαν εκτεταμένη αεροπορική υποστήριξη και βαριά πυρά πυροβολικού για να αποδυναμώσουν την ισραηλινή άμυνα και να υποστηρίξουν τα προελαύνοντα στρατεύματά τους. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί χάος και σύγχυση μεταξύ των ισραηλινών δυνάμεων.
Κατάληψη στρατηγικών θέσεων: Οι αρχικοί στόχοι ήταν να καταλάβουν σημαντικές ισραηλινές θέσεις και βάσεις, συμπεριλαμβανομένου του ψηλού σημείου στο όρος Ερμών. Ο έλεγχος αυτών των θέσεων θα έδινε στους Σύριους ένα σημαντικό τακτικό πλεονέκτημα και θα διατάρρασε τις ισραηλινές επικοινωνίες και τις ενισχύσεις.
Ο συριακός στρατός, ενισχυμένος από σοβιετικής προέλευσης όπλα, είχε περάσει από σημαντικό εκσυγχρονισμό μετά την ήττα που υπέστει το 1967. Οι δυνάμεις τους για την επίθεση στο Γκολάν περιλάμβαναν πέντε μεραρχίες, με δύο από αυτές να είναι τεθωρακισμένες.
Ο συριακός στρατός όπως είπαμε και προηγουμένως, με το τεράστιο αριθμητικό του πλεονέκτημα, πίστευε ότι θα μπορούσε εύκολα να υπερνικήσει την ισραηλινή άμυνα. Ξεκίνησαν την επίθεσή τους με περίπου 1.400 άρματα μάχης και τουλάχιστον 1.000 πυροβόλα, σε σύγκριση με τα 177 άρματα μάχης του Ισραήλ στο μέτωπο του Γκολάν.
Όταν ξεκίνησε η επίθεση, οι Σύροι έκαναν σημαντική πρόοδο. Η χρήση εξοπλισμού νυχτερινής οράσεως, μια καινοτομία εκείνη την εποχή, τους επέτρεψε να συνεχίσουν την επίθεσή τους ακόμη και κάτω από το σκοτάδι, πιάνοντας τους Ισραηλινούς κυριολεκτικά «στον ύπνο».
Η μάχη για το Γκολάν
Η μάχη που ακολούθησε στα Υψίπεδα του Γκολάν, ιδιαίτερα σε μια περιοχή γνωστή ως Κοιλάδα των Δακρύων, ήταν έντονη και βάναυση. Οι Ισραηλινοί διοικητές αρμάτων μάχης, όπως ο αντισυνταγματάρχης Avigdor Kahalani, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη συγκέντρωση των στρατευμάτων τους και στη διατήρηση της γραμμής. Η ηγεσία του Kahalani κατά τη διάρκεια της μάχης «του κέρδισε» αργότερα το Μετάλλιο της Αντρίας, το υψηλότερο στρατιωτικό παράσημο του Ισραήλ.
Στις 6 Οκτωβρίου 1973, στις 14:00, οι αραβικές δυνάμεις που βρισκόντουσαν στην Συρία ξεκίνησαν την επίθεσή τους στα υψώματα του Γκολάν.
Τα πρώτα πυρά ακούστηκαν στην περιοχή ευθύνης του 74ου τάγματος του IDF, όπου οι Ισραηλινές δυνάμεις αντιμετώπισαν τη Μαροκινή Ταξιαρχία που είχε αποσταλεί στην Συρία, εξοπλισμένη με τριάντα άρματα μάχης. Εν τω μεταξύ, ένας ισραηλινός ουλαμός αρμάτων μάχης που στάλθηκε για να προστατεύσει την οδό Νταν βρέθηκε παγιδευμένος ανάμεσα στους προελαύνοντες Μαροκινούς που στόχευαν την Τελ Σαέτα και ένα συριακό τάγμα που πλησίαζε από τα δυτικά.
Έχοντας επίγνωση του αριθμητικού τους μειονεκτήματος, βασίστηκαν στην εκπαίδευσή τους, στην ανώτερη τακτική και στην προηγμένη τεχνολογία των αρμάτων τους. Τα βρετανικής κατασκευής άρματα μάχης Centurion, αν και λιγότερα αριθμητικά, ήταν τεχνολογικά ανώτερα από τα συριακά άρματα T-55 και T-62. Το μεγαλύτερο βεληνεκές και η ακρίβειά τους έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη μάχη.
Οι Ισραηλινοί χρησιμοποίησαν την τακτική στοχοποίησης του πρώτου και του τελευταίου άρματος των συριακών σχηματισμών, παγιδεύοντας ουσιαστικά τα άρματα μάχης στη μέση και καθιστώντας τα εύκολους στόχους. Αυτή η τακτική, σε συνδυασμό με το ανώτερο βεληνεκές και την ακρίβεια των αρμάτων τους, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, προκάλεσε μεγάλες απώλειες στους Σύρους.
Για αρκετές ημέρες, τα πληρώματα των ισραηλινών αρμάτων κράτησαν τις θέσεις τους, αποκρούοντας τα κύματα συριακών επιθέσεων. Το έδαφος της Κοιλάδας των Δακρύων, με τις βραχώδεις εξάρσεις και τους λόφους, παρείχε κάποια κάλυψη στα ισραηλινά τανκς, επιτρέποντάς τους να χρησιμοποιήσουν τακτικές “shoot and scoot” ενάντια στις προελαύνοντες συριακές δυνάμεις.
Η μάχης της Κοιλάδας των δακρύων ανά μέρα
Μέχρι την αυγή της 7ης Οκτωβρίου, το πεδίο της μάχης ήταν γεμάτο με συντρίμμια συριακών αρμάτων μάχης και οχημάτων. Οι Ισραηλινοί, αν και ήταν πολύ λιγότεροι, είχαν καταφέρει να αποκρούσουν τις συριακές επιθέσεις.
Τη νύχτα, οι Σύροι εξαπέλυσαν μια άλλη μεγάλη επίθεση, ενισχυμένη από την άφιξη της 81ης Ταξιαρχίας και υποστηριζόμενη από πυρά πυροβολικού. Η ισραηλινή άμυνα, με επικεφαλής τον Yair Nafshi, κατάφερε να απωθήσει τα συριακά άρματα μάχης. Οι Ισραηλινοί, με λιγότερα από 40 άρματα μάχης, αντιμετώπισαν μια επίθεση περίπου 500 συριακών αρμάτων μάχης.
Ακολούθησε μάχη, με τους Σύριους να καταφέρνουν να παρακάμψουν την άμυνα του Ισραήλ και να προκαλέσουν ζημιές χρησιμοποιώντας αντιαρματικούς πυραύλους. Το ισραηλινό πεζικό, παρά το γεγονός ότι ήταν πολύ μικρότερο σε αριθμό, απέκρουσε επιτυχώς δύο τάγματα του συριακού πεζικού, με αποτέλεσμα σημαντικές απώλειες για τη Συρία.
Στις 8 Οκτωβρίου, η Ισραηλινή 7η Ταξιαρχία αντιμετώπισε πολλαπλές συριακές μονάδες, συμπεριλαμβανομένης της Συριακής 7ης Μεραρχίας, της 3ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας και της επίλεκτης Ρεπουμπλικανικής Φρουράς. Μέχρι το απόγευμα, οι Σύροι έκαναν αρκετές προσπάθειες να διασπάσουν τις άμυνες στην περιοχή της Ερμονίτ κάνοντας χρήση αρμάτων μάχης και πεζικού.
Το συριακό πυροβολικό ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικό, χτυπώντας τις ισραηλινές θέσεις και προκαλόντας σημαντικές απώλειες. Η 7η Ταξιαρχία υπέστη βαριές απώλειες, με περίπου 50 θανάτους, πολλούς τραυματισμούς και ο αριθμός των αρμάτων μάχης μειώθηκε σε λιγότερο από 45. Καθώς πλησίαζε το απόγευμα, ένα σημαντικό πλήγμα δόθηκε στους Σύριους όταν ο αρχηγός τους, ο Abrash, σκοτώθηκε μετά το χτύπημα που δέχθηκε το άρμα μάχης του. Αργότερα το ίδιο βράδυ, οι Σύριοι εξαπέλυσαν άλλη μια επίθεση προς την περιοχή Booster η οποία όμως ανακόπηκε.
Στις 9 Οκτωβρίου, η Ισραηλινή Βόρεια Διοίκηση αντιμετώπισε μια προκλητική κατάσταση καθώς προσπάθησε να συγκεντρώσει μια εφεδρεία η οποία αποτελούταν από δυνάμεις είχαν απομείνει στην περιοχή. Καθώς προχωρούσε η μέρα, η κατάσταση παρέμενε εξαιρετικά ασταθής.
Τα ξημερώματα της 9ης Οκτωβρίου, οι Σύροι εξαπέλυσαν την ισχυρότερη προπαρασκευαστική επίθεση πυροβολικού και αεροπορίας, συριακά ελικόπτερα μετέφεραν επίσης ειδικές δυνάμεις και μια συριακή δύναμη 100 αρμάτων μάχης, συνοδευόμενη από πολυάριθμα ΤΟΜΠ, ξεκίνησε μια προέλαση προς τις ισραηλινές θέσεις.
Για να γλιτώσει από τα έντονα πυρά του πυροβολικού, ο Μπεν-Γκαλ διέταξε τη δύναμή του να αποσυρθεί περίπου 360 μέτρα. Σε αυτή την ταραχώδη κατάσταση, ο Nafshi κατευθύνθηκε να ενταχθεί στην περιοχή της 7ης Ταξιαρχίας, αλλά συνάντησε εχθρικά πυρά και ζήτησε την υποστήριξη του ισραηλινού πυροβολικού. Η 7η Ταξιαρχία, με τον μειωμένο αριθμό αρμάτων που είχε στην διάθεσή της, αντιμετώπισε μια μεγάλη συριακή επίθεση. Κάποια στιγμή έμειναν μόνο με έξι άρματα μάχης από το 7ο τάγμα, που λειτουργούσαν ως εφεδρεία ταξιαρχίας.
Οι προσπάθειες του Kahalani να συντονίσει μια αντεπίθεση παρεμποδίστηκαν από προβλήματα στις επικοινωνίες, με άρματα από διαφορετικές μονάδες να λειτουργούν σε διαφορετικές συχνότητες. Ωστόσο, η άφιξη έντεκα αρμάτων από την Ταξιαρχία Μπαράκ, υπό τη διεύθυνση του στρατηγού Εϊτάν, έδωσε κάποια ανακούφιση. Τα ισραηλινά άρματα μάχης ενέπλεξαν τις συριακές δυνάμεις σε κοντινή απόσταση, με έντονες ανταλλαγές πυροβολικού που προκαλούσαν σύγχυση καθώς τα άρματα μάχης και από τις δύο πλευρές ανακατεύτηκαν και χτυπήθηκαν από φίλια και εχθρικά πυρά.
Στον βόρειο τομέα, το 74ο τάγμα, αντιμετωπίζοντας σοβαρές απώλειες, διατάχθηκε να κινηθεί προς τη βόρεια πλευρά για να αντιμετωπίσει τη Ρεπουμπλικανική Φρουρά του Άσαντ. Παρά τις δύσκολες συνθήκες τους, οι ισραηλινές δυνάμεις συνέχισαν να πολεμούν επίμονα. Το επόμενο χρονικό διάστημα έφτασαν τα υπόλοιπα άρματα μάχης της Ταξιαρχίας Μπαράκ, ενισχύοντας την ισραηλινή θέση ενώ εν τέλει ο ισραηλινός στρατός έκανε μια επιτυχημένη αντεπίθεση.
Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, με τις επιτυχημένες ισραηλινές αντεπιθέσεις και την έλευση ενισχύσεων, υπήρξε μια αλλαγή στη συριακή στάση. Οι συριακές δυνάμεις, έχοντας υποστεί σημαντικές απώλειες με πάνω από 500 άρματα μάχης και APC (ΤΟΜΠ) που καταστράφηκαν, ξεκίνησαν την υποχώρησή τους.
Η σημασία της σύγκρουσης για το Γιομ Κιπούρ
Η Μάχη της Κοιλάδας των Δακρύων είναι πλέον χαραγμένη στα χρονικά της στρατιωτικής ιστορίας, άφησε ανεξίτηλο σημάδι στον απόηχο του πολέμου του Γιομ Κιπούρ και της ευρύτερης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Σε μια αξιοσημείωτη επίδειξη προσαρμοστικότητας και αποφασιστικότητας, οι Ισραηλινές Δυνάμεις (IDF) βγήκαν νικητές παρά την τεράστια αριθμητική υπεροχή των αραβικών δυνάμεων.
Αυτή η νίκη σταμάτησε τη συριακή προέλαση, αποτρέποντας μια πιθανή καταστροφή για το Ισραήλ. Ήταν μια καθοριστική στιγμή που διαμόρφωσε την πορεία της αραβο-ισραηλινής σύγκρουσης με τις Συριακές δυνάμεις να χάνουν παραπάνω από 500 οχήματα, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 250 άρματα μάχης, ενώ το Ισραήλ έχασε, περίπου, 60-80 οχήματα και άρματα μάχης.
Άρθρο από Βασίλης Κ και Ioannis
Απαγορεύεται η αντιγραφή χωρίς άδεια του NEMESIS HD – Χρησιμοποιήστε την Κοινοποίηση.
