Σε μια σημαντική διπλωματική εξέλιξη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για τον τερματισμό των εχθροπραξιών μεταξύ του Ισραήλ και της υποστηριζόμενης από το Ιράν πολιτοφυλακής στο Λίβανο Χεζμπολάχ. Η συμφωνία, με τη μεσολάβηση της Γαλλικής διπλωματίας, στοχεύει στη σταθεροποίηση του νότιου Λιβάνου διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια του Ισραήλ από απειλές.
Οι σημαντικότεροι όροι της κατάπαυσης του πυρός
Η συμφωνία περιλαμβάνει έναν οδικό χάρτη 60 ημερών με σημαντικά βήματα για τη μείωση των εντάσεων:
- Αποχώρηση της Χεζμπολάχ: Η Χεζμπολάχ πρέπει να απομακρύνει όλους τους μαχητές και τα όπλα 30 χιλιόμετρα βορειότερα, δηλαδή από την περιοχή μεταξύ της Γαλάζιας Γραμμής, των ανεπίσημων συνόρων Ισραήλ-Λιβάνου, και του ποταμού Λιτάνι.
- Ανάπτυξη Λιβανέζικου Στρατού: Περίπου 5.000 Λιβανέζοι στρατιώτες θα αντικαταστήσουν τις δυνάμεις της Χεζμπολάχ, διασφαλίζοντας ότι η περιοχή παραμένει χωρίς εχθρική προς το Ισραήλ δραστηριότητα. Οι δυνάμεις του Λιβάνου αναμένεται να διαλύσουν τις υποδομές που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν μελλοντικές συγκρούσεις.
- Σταδιακή αποχώρηση του Ισραήλ: Το Ισραήλ θα αποσύρει τις δυνάμεις του που βρίσκονται στην περιοχή, επιτρέποντας στους εκτοπισμένους κατοίκους και στις δύο πλευρές των συνόρων να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν περιέγραψε τη συμφωνία ως ένα βήμα προς μια “μόνιμη κατάπαυση του πυρός” και τόνισε τις δυνατότητές της να φέρει μακροπρόθεσμη ειρήνη στην περιοχή.
Προκλήσεις και ανησυχίες
Όμως, ενώ η συμφωνία χαιρετίστηκε ως θετική εξέλιξη, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις:
- Περιορισμοί στον Λίβανο: Ο λιβανέζικος στρατός έχει προειδοποιήσει ότι έχει ανεπαρκείς πόρους—συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου δυναμικού, της χρηματοδότησης αλλά και του απαραίτητου εξοπλισμού—για την εκπλήρωση των απαιτήσεων της συμφωνίας. Επομένως, η διεθνής βοήθεια από τους συμμάχους του Λιβάνου μπορεί να είναι απαραίτητη για να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια.
- Συμμόρφωση της Χεζμπολάχ: Παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το εάν η Χεζμπολάχ, μια ισχυρή πολιτική και στρατιωτική δύναμη στον Λίβανο, θα τηρήσει πλήρως τη συμφωνία η οποία ουσιαστικά την διαλύει. Οποιαδήποτε αντιπαράθεση μεταξύ του στρατού του Λιβάνου και της Χεζμπολάχ θα μπορούσε να εντείνει εμφύλιες διαμάχες στον Λίβανο.
Μια συμφωνία που βασίζεται στο ψήφισμα 1701
Η κατάπαυση του πυρός αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό το ψήφισμα 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο τερμάτισε τον πόλεμο του 2006 μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ. Αυτό το ψήφισμα ζητούσε τον αφοπλισμό όλων των πολιτοφυλακών νότια του Λιτάνι και την παρουσία μόνο Λιβανέζικων στρατιωτικών δυνάμεων και ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ. Όρος ο οποίος δεν τηρήθηκε από τον ΟΗΕ και τον Λίβανο με αποτέλεσμα την επιστροφή της Χεζμπολάχ.
Το δικαίωμα του Ισραήλ σε αντίποινα
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου (Benjamin Netanyahu) τόνισε ότι η συμφωνία δεν περιορίζει την ικανότητα του Ισραήλ να αμυνθεί.
«Εάν η Χεζμπολάχ παραβιάσει τη συμφωνία και προσπαθήσει να οπλιστεί, θα επιτεθούμε», προειδοποίησε ο Νετανιάχου. Από την πλευρά του ο Μπάιντεν επιβεβαίωσε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, δηλώνοντας: «Εάν η Χεζμπολάχ ή οποιοσδήποτε άλλος παραβιάσει τη συμφωνία και αποτελέσει άμεση απειλή για το Ισραήλ, τότε το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα αυτοάμυνας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
Ωστόσο, ο Λίβανος φέρεται να απέρριψε την επίσημη αναγνώριση του δικαιώματος του Ισραήλ να ανταποκριθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα στις διαπραγματεύσεις, οι ΗΠΑ εγγύηθηκαν ότι θα υποστηρίξουν το Ισραήλ αν παραβιαστεί η συμφωνία.
Παρακολούθηση και εφαρμογή
Οι ΗΠΑ και η Γαλλία θα επιβλέπουν την εφαρμογή της εκεχειρίας. Πολλοί δυτικοί αξιωματούχοι βλέπουν το αποδυναμωμένο παρακράτος της Χεζμπολάχ ως μια ευκαιρία για την κυβέρνηση του Λιβάνου να επανακτήσει τον έλεγχο ολόκληρης της επικράτειάς της, γεγονός που αποτελεί και έναν μακροχρόνιο στόχο της διεθνούς κοινότητας.
Φυσικά, οι δυσκολίες που περιγράψαμε παραπάνω καθιστούν την συμφωνία πολύ δύσκολη στην εφαρμογή της, καθώς ο Λίβανος δεν φαίνεται προς το παρόν να είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί με το Ιράν και την Χεζμπολάχ.
