Η Λιβύη επανέρχεται στο επίκεντρο της ελληνικής διπλωματίας, με την κυβέρνηση να δίνει έμφαση τόσο στις αυξημένες μεταναστευτικές ροές όσο και στην ακύρωση κάθε επίδρασης του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε συνάντηση επί του ζητήματος σήμερα στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Magnus Brunner, ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης ανακοίνωσε πως αναμένεται να επισκεφθεί τη Λιβύη και απάντησε σε σχετικές ερωτήσεις στη Βουλή.
Κατά την υποδοχή του Ευρωπαίου Επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, ο Πρωθυπουργός έθεσε ξεκάθαρα το πρόβλημα:
«Η διπλή Σύνοδος Κορυφής, του ΝΑΤΟ και στη συνέχεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ήταν αρκετά κουραστική. Ωστόσο, θεωρώ ότι ήταν εποικοδομητική, και πιστεύω ότι ήταν εποικοδομητική και αναφορικά με θέματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση. Πιστεύω ότι υπάρχει ευρύτερη υποστήριξη για την ατζέντα σας και την ατζέντα της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με έμφαση στις επιστροφές, που έχει αναθερμανθεί -κάτι που, ασφαλώς, είναι επίσης σημαντικό ζήτημα για εμάς όσον αφορά στις σχέσεις μας με την Τουρκία-, και καλύτερη διαχείριση των εξωτερικών προκλήσεων, ειδικά στην Κεντρική και Ανατολική Μεσόγειο.
Γνωρίζω ότι θα μεταβείτε στη Λιβύη και αυτή είναι μια σημαντική επίσκεψη για εμάς. Τους τελευταίους μήνες έχουμε διαπιστώσει σημαντική πίεση στη διαδρομή μεταξύ ανατολικής Λιβύης και νότιας Κρήτης, και αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει οπωσδήποτε να θέσουμε υπό έλεγχο. Θα κάνουμε αυτό που μας αναλογεί, συνεργαζόμενοι με τις λιβυκές αρχές ώστε να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα σκάφη δεν θα αναχωρούν καν από τις ακτές της Λιβύης. Σας ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σας εδώ,» δήλωσε ο Πρωθυπουργός.
Η «αχίλλειος πτέρνα» του τουρκολιβυκού μνημονίου
Της επίσκεψης του Ευρωπαίου Επιτρόπου προηγήθηκε συζήτηση χθες στη Βουλή, κατά την οποία ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης απάντησε σε ερωτήσεις για την πολιτική της κυβέρνησης στο ζήτημα Λιβύης – Τουρκίας. Χαρακτηριστικά είπε:
«Η κυβέρνηση μέσα από συντονισμένες ενέργειες οι οποίες περνούν μέσα από διεθνείς οργανισμούς, στην ΕΕ και τον ΟΗΕ, μέσα από στρατηγικές συμμαχίες με κρίσιμες χώρες, όπως είναι η Αίγυπτος, και κυρίως, με την άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο πεδίο, μεγαλώνει το διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας».
Ο Υπουργός Εξωτερικών, σύμφωνα με πληροφορίες της ΕΡΤ, τόνισε πως η νομική βάση της συμφωνίας είναι ανύπαρκτη:
«Το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν είναι άκυρο και ανυπόστατο επειδή δεν υπεγράφη από τη Βουλή. Η Βουλή της ανατολικής Λιβύης, έπραξε το ορθό αφιστάμενη από την κύρωση, επειδή ήταν άκυρο και ανυπόστατο. Δηλαδή, ανεξαρτήτως του ότι προήλθε από την κυβέρνηση της οποίας η εντολή είχε εκπνεύσει, πρωτίστως διότι δεν έχει κανένα απολύτως έρεισμα στο διεθνές δίκαιο. Η Λιβύη και η Τουρκία δεν έχουν αντικείμενες ακτές, έτσι ώστε να μπορούν να χαράξουν θαλάσσιες ζώνες, δηλαδή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Κατά τούτο δεν υφίσταται καμία απολύτως επίδραση, όσοι και να το υπογράψουν, όσοι και να το κυρώσουν, διότι το μνημόνιο αυτό είναι αντίθετο στο διεθνές δίκαιο κατά την ουσία του» εξήγησε.
Οι ελληνικές διπλωματικές κινήσεις
Ο Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στη «στελέχωση της πρεσβείας στην Τρίπολη και του προξενείου στη Βεγγάζη», με στόχο την ανάπτυξη μιας «ισόρροπης σχέσης», αν και παραδέχθηκε την «πολύ μεγάλης αναταραχής» πολιτική κατάσταση στη χώρα.
Απαντώντας στον βουλευτή Μάριο Σαλμά, που άσκησε κριτική για έλλειψη επαφών με την ηγεσία της Λιβύης, ο Υπουργός ανέφερε: «Εδραιώσαμε διαύλους επικοινωνίας, με τις δύο πλευρές της Λιβύης […] Στόχος της επικείμενης επίσκεψής μου είναι να εκκινήσουν οι ουσιαστικές συζητήσεις και για τα πολιτικά ζητήματα και για τα μεταναστευτικά».
Ο ίδιος επεσήμανε:
«Μου είπατε “τι πράξαμε;”. Εμείς κύριε βουλευτά, τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, τα ασκούμε στο πεδίο. Δεν τα ασκούμε ούτε με ρητορεία ούτε με αοριστολογίες. Εμείς ήμασταν εκείνοι, που την τελευταία διετία προκηρύξαμε τα οικόπεδα εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, στο όριο της μέσης γραμμής, μετά μάλιστα από πρόταση οικονομικών κολοσσών, όπως είναι η αμερικανική CHEVRON. Εμείς το πράξαμε αυτό. Δεν έγινε από μόνο του. Εξάλλου, από μια πρώτη ανάγνωση, τη μέση γραμμή φαίνεται πως σέβεται και η ίδια η Λιβύη, η οποία στη δική της συμφωνία εκμετάλλευσης, δεν υπερέβη, δεν φαίνεται να υπερβαίνει τη μέση γραμμή, όπως την αντιλαμβανόμαστε κι εμείς. Αντιθέτως, μπορεί να υπάρχουν ζητήματα με άλλες χώρες. Άρα αυτό αποτελεί μια πρόσθετη ένδειξη ότι υπάρχει ένας αρχικός σεβασμός στα αμοιβαία κυριαρχικά δικαιώματα» δήλωσε.
Στήριξη από την ΕΕ για το «άκυρο» του μνημονίου
Ο Υπουργός αναφέρθηκε σε συζητήσεις που είχε την προηγούμενη εβδομάδα με Ευρωπαίους αξιωματούχους και επεσήμανε ότι περιελήφθη ειδική αναφορά στη Λιβύη, αναφορικά «στο άκυρο και ανυπόστατο του τουρκολιβυκού μνημονίου» στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: «Άρα αυτή τη στιγμή η ΕΕ είναι πίσω από την Ελλάδα σε ό,τι αφορά το ζήτημα», σχολίασε, αναδεικνύοντας και τη στρατηγική σχέση με την Αίγυπτο ως κλειδί για την Ανατολική Μεσόγειο.
«Η επιδίωξή μας θα είναι να υπάρξει μια λύση οριοθέτησης, η οποία όμως θα στηρίζεται αμιγώς και μόνο στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας», είπε ο Υπουργός ανακοινώνοντας ότι πρόκειται να επισκεφθεί τη Λιβύη «ώστε να διαχειριστούμε τα ζητήματα που ανακύπτουν σε σχέση με τις θαλάσσιες ζώνες».
