Σε κοινή δήλωση, η Χαμάς, η Ισλαμική Τζιχάντ και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης ξεκαθαρίζουν ότι η διακυβέρνηση της Γάζας αποτελεί αποκλειστικά παλαιστινιακή υπόθεση, απορρίπτοντας κάθε μορφή «ξένης κηδεμονίας». Παράλληλα, δηλώνουν πρόθυμες να συνεργαστούν με αραβικές χώρες και τη διεθνή κοινότητα μόνο για την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας, στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.
Η κοινή ανακοίνωση των τριών οργανώσεων ήρθε μετά την έγκριση της εκεχειρίας ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, που υπογράφηκε στην Αίγυπτο βάσει του σχεδίου ειρήνης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Το σχέδιο, που χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο ως «το τέλος του πολέμου στη Γάζα», προβλέπει μια πολυφασική διαδικασία: ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, άρση του αποκλεισμού, παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η συμφωνία εγκρίθηκε από το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο το πρωί της Παρασκευής, ενώ ο Τραμπ αναμένεται να ταξιδέψει στην Αίγυπτο για την επίσημη υπογραφή.
«Η Γάζα είναι παλαιστινιακή υπόθεση»
Οι παλαιστινιακές οργανώσεις διευκρίνισαν ότι η μέχρι στιγμής συμφωνία αφορά αποκλειστικά την πρώτη φάση της εκεχειρίας, ενώ τα ζητήματα ασφάλειας και διακυβέρνησης θα συζητηθούν σε επόμενες διαπραγματεύσεις. Παράλληλα, δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την απελευθέρωση όλων των Παλαιστινίων κρατουμένων από ισραηλινές φυλακές. Ο αξιωματούχος της Χαμάς, Μπάσεμ Ναΐμ, δήλωσε στο Sky News ότι «κανείς δεν μπορεί να μας στερήσει το δικαίωμα στην αντίσταση με κάθε μέσο, συμπεριλαμβανομένης της ένοπλης αντίστασης». Ερωτηθείς για την πιθανή εμπλοκή του πρώην πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ σε μεταβατική διοίκηση, ο Ναΐμ απάντησε πως «οι Παλαιστίνιοι, οι Άραβες και οι Μουσουλμάνοι έχουν κακές αναμνήσεις από αυτόν» και απέρριψε κάθε ξένη ανάμειξη.
Η πρώτη φάση: Ανταλλαγές και παύση των εχθροπραξιών
Η εφαρμογή της συμφωνίας ξεκίνησε με την ανταλλαγή των τελευταίων 20 Ισραηλινών ομήρων που παραμένουν στη Γάζα, έναντι 250 Παλαιστινίων ισοβιτών και 1.722 κρατουμένων. Παράλληλα, οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρθηκαν σε προκαθορισμένη «κίτρινη γραμμή» μέσα στη Λωρίδα της Γάζας, διατηρώντας προσωρινό έλεγχο περίπου του 53% της περιοχής. Η ανταλλαγή συνοδεύεται από ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες, με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες να εγγυώνται την ασφάλεια των διαδρόμων μεταφοράς βοήθειας.
Ανθρωπιστική ανακούφιση και ανοικοδόμηση
Η δεύτερη φάση του σχεδίου προβλέπει την πλήρη άρση των περιορισμών στην είσοδο τροφίμων, φαρμάκων και ειδών πρώτης ανάγκης. Περίπου 600 φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας αναμένεται να εισέρχονται καθημερινά στη Γάζα, μια δραματική αύξηση σε σχέση με τα 40-50 που περνούσαν έως πρόσφατα. Ο ΟΗΕ έχει ανακοινώσει ότι διαθέτει σχέδιο διανομής προμηθειών για τις πρώτες 60 ημέρες της εκεχειρίας, ενώ το πέρασμα της Ράφα με την Αίγυπτο θα ανοίξει στις 14 Οκτωβρίου, επιτρέποντας την είσοδο επιπλέον βοήθειας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, την ασφαλή έξοδο αμάχων.
Επόμενα βήματα: Αφοπλισμός και διακυβέρνηση
Η τρίτη φάση του σχεδίου Τραμπ αναμένεται να αποτελέσει το πιο δύσκολο στάδιο. Προβλέπει τον σταδιακό αφοπλισμό της Χαμάς και την οριστική αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα. Αν και το Ισραήλ θεωρεί τον αφοπλισμό απαραίτητο για τη διατήρηση της ειρήνης, η Χαμάς επιμένει ότι η ένοπλη αντίσταση παραμένει «νόμιμο δικαίωμα απέναντι στην κατοχή». Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία τεχνοκρατικής παλαιστινιακής επιτροπής διακυβέρνησης και μιας διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης, που θα αναλάβουν τη διοίκηση και την ασφάλεια της περιοχής. Ωστόσο, η Χαμάς και άλλες οργανώσεις προειδοποιούν ότι οποιαδήποτε ξένη στρατιωτική παρουσία ακόμη και αραβική ή μουσουλμανική θα θεωρηθεί «νέα μορφή κατοχής».
Προοπτικές και αβεβαιότητες
Παρά την ελπίδα για μόνιμη ειρήνη, οι προκλήσεις παραμένουν σημαντικές: από τον αφοπλισμό και τη διακυβέρνηση της Γάζας έως την ανοικοδόμηση μιας περιοχής που έχει σχεδόν ισοπεδωθεί από δύο χρόνια πολέμου. Οι διεθνείς μεσολαβητές θεωρούν τη συμφωνία «πρώτο βήμα προς τη σταθερότητα», ωστόσο οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν το σχέδιο μπορεί να οδηγήσει σε διαρκή ειρήνη.
