Οι MIM-104 PATRIOT της Πολεμικής Αεροπορίας είναι το ικανότερο και πιο σημαντικό αντιαεροπορικό σύστημα, το οποίο όμως έχει ανάγκη αναβάθμισης. Μπορεί όταν οι PATRIOT αποκτήθηκαν το 1999 να ήταν μάλλον το ανώτερο αντιαεροπορικό σύστημα με δυνατότητες αντιμετώπισης βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων cruise, εντούτοις τόσο το ίδιο το σύστημα αλλά και το «οπλοστάσιο» των πυραύλων που έχουν διαθέσιμα θέλουν ανανέωση.
Οι MIM-104 PATRIOT στην υπηρεσία της Πολεμικής Αεροπορίας
Οι PATRIOT αποτελούν βασικό κομμάτι της αεράμυνας της χώρας για πάνω από 20 χρόνια, έχοντας αντικαταστήσει τα παλαιότερα συστήματα NIKE-HERCULES. Η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει συστήματα PAC-2 και PAC-3, χωρισμένα σε 6 Μοίρες Κατευθύνομενων Βλημάτων (ΜΚΒ) οι οποίες υπάγονται στην 350 Πτέρυγα Κατευθυνόμενων Βλημάτων.
Η ελληνική αγορά του συστήματος αφορούσε 2 Κέντρα Συντονισμού και Πληροφοριών (ICC), 6 Σταθμούς Ελέγχου Εμπλοκής (ECS), 6 ραντάρ AN/MPQ-65 και 36 εκτοξευτές Μ901 με 200 βλήματα MIM-104D PAC-2 GEM, 125 βλήματα MIM-104A καθώς και βλήματα MIM-104B SOJC.
Το ζήτημα των παλαιών βλημάτων
Μπορεί εκ πρώτης όψεως ένα σύνολο μεγαλύτερο των 300 βλημάτων να φαίνεται ως ένας λογικός αριθμός, στην πράξη μάλλον δεν είναι αρκετός. Αρχικά, οι 3 εκδόσεις των βλημάτων διαθέσιμα στα ελληνικά συστήματα είναι μεγάλης ηλικίας και παρωχημένης τεχνολογίας.
Οι MIM-104A μπορούν να χρησιμοποιθούν αποτελεσματικά μάλλον μόνο κατά αεροσκαφών, δεν προσφέρουν κάποια αντιβαλλιστική δυνατότητα, ιδιέταιρα σημαντικός παράγοντας αν σκεφτούμε την προσπάθεια της γείτονος Τουρκίας να αναπτύξει ένα μεγάλο οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων διαφόρων κατηγοριών.
Οι MIM-104B SOJC (Stand-Off Jammer Counter) αποτελούν αποτέλεσμα μιας από τις πρώτες αναβαθμίσεις που είδε το σύστημα την δεκαετία του ’80. Αυτή η παραλλαγή έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους PATIROT να εμπλέκονται και να καταστρέψουν αεροσκάφη Ηλεκτρονικού Πολέμου. Λειτουργεί παρόμοια με έναν πύραυλο αντιραντάρ, καθώς πετά σε μια πολύ ανυψωμένη τροχιά και στη συνέχεια εντοπίζει και καταστρέφει τον πιο στόχο που εκπέμπει σε μια περιοχή που ορίζεται από τον χειριστή. Έυκολα καταλαβαίνουμε ότι αποτλεί ένα βλήμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί περαστασιακού στόχους ευκαιρίας.
Τέλος, οι MIM-104D GEM είναι οι «νεότεροι» πύραυλοι διαθέσιμοι στους ελληνικούς PATRIOT. Οι MIM-104D, μέρος της σειράς PATRIOT PAC-2, αντιπροσωπεύει μια σημαντική αναβάθμιση στο αρχικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας. Αυτή η παραλλαγή, γνωστή ως Guidance Enhanced Missile (GEM), ενσωματώνει βελτιωμένη τεχνολογία καθοδήγησης και ελέγχου για τη βελτίωση της ακρίβειας και της αποτελεσματικότητας έναντι ενός ευρύτερου φάσματος απειλών. Οι βελτιώσεις στους MIM-104D επικεντρώνονται κυρίως στην ικανότητά του να αντιμετωπίζει τακτικούς βαλλιστικούς πυραύλους, πυραύλους cruise και προηγμένα αεροσκάφη
Έτσι, εντοπίζουμε πως εν τέλει μόνο αυτοί οι 200 πύραυλοι κατηγορίας MIM-104D GEM προσφέρουν αντιβαλλιστικές ικανότητες στους ελληνικούς PATRIOT ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και μετά έχουν γίνει διαθέσιμα βλήματα όπως οι PAC-2 GEM-T και PAC-3 CRI/MSE, με αρκετά βελτιωμένες αντιβαλλιστικές ικανότητες. Αυτό αφήνει την Ελλάδα στην ιδιόρρυθμη θέση να έχει συστήματα PAC-3 χωρίς ανάλογα βλήματα.
Αγορά νέων βλημάτων
Έχοντας θέσει την παρούσα κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι PATRIOT της Πολεμικής Αεροπορίας, εύκολα καταλαβαίνουμε πως το οπλοστάσιο τους θέλει σίγουρα ανανέωση/αναβάθμιση. Εδώ μάλλον έχουμε τρεις επιλογές, τους πυραύλους PAC-2 GEM-T, τους PAC-3 MSE από τις ΗΠΑ αλλά και τα βλήματα που χρησιμοποιεί το ισραηλινό David’s Sling, οι Stunner/SkyCeptor.
Οι PAC-2 GEM-T
Το MIM-104E GEM-T (Guidance Enhanced Missile-Tactical) είναι μια προηγμένη έκδοση του πυραυλικού συστήματος PATRIOT, ειδικά σχεδιασμένο για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του έναντι τακτικών βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων cruise. Αυτή η παραλλαγή αποτελεί μέρος της σειράς αναβάθμισης PAC-2 και αντιπροσωπεύει μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με προηγούμενα μοντέλα όσον αφορά τις δυνατότητες καθοδήγησης και αναχαίτισης.
Οι βασικές βελτιώσεις στο MIM-104E GEM-T περιλαμβάνουν ένα αναβαθμισμένο σύστημα καθοδήγηση ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματικότερη ενασχόληση με απειλές που κινούνται γρήγορα και χαμηλότερα. Ο πύραυλος διαθέτει επίσης μια πιο ισχυρή κεφαλή.
Πολύ σημαντικό όμως είναι και το κόστος του βλήματος το οποίο κυμμένεται στα 10-13 εκατομμύρια δολάρια ανά μονάδα.
Οι PAC-3 MSE
Η έκδοση MSE του πυραύλου PAC-3 εισάγει αρκετές βασικές βελτιώσεις σε σχέση με τους προκατόχους του, ιδίως σε βεληνεκές, υψόμετρο και δυνατότητες αναχαίτισης ακριβείας. Μία από τις κύριες εξελίξεις στο PAC-3 MSE είναι ο two-pulse κινητήρας, ο οποίος παρέχει αυξημένη ταχύτητα και εκτεταμένη εμβέλεια, επιτρέποντάς του να αντιμετωπίζει απειλές σε μεγαλύτερη απόσταση και υψηλότερο υψόμετρο. Επιπλέον, ο πύραυλος διαθέτει βελτιωμένο σύστημα καθοδήγησης με βελτιωμένη ικανότητα διάκρισης μεταξύ πραγματικών στόχων και δολωμάτων, κρίσιμος παράγοντας στα σύγχρονα σενάρια αεράμυνας.
Πάλι όμως, το κόστος και αυτών των βλημάτων είναι υψηλό, περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια.
Stunner/SkyCeptor
Ο πύραυλος SkyCeptor, γνωστός και ως πύραυλος Stunner, είναι μέρος του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας David’s Sling, που αναπτύχθηκε κυρίως από το Ισραήλ με τη συνεργασία των ΗΠΑ. Έχει σχεδιαστεί για να αναχαιτίζει μια ποικιλία βαλλιστικών πυραύλων μικρού έως μεσαίου βεληνεκούς, πυραύλων μεγάλου διαμετρήματος και πυραύλων cruise, καλύπτοντας ένα κρίσιμο κενό μεταξύ των συστημάτων άμυνας πυραύλων μικρού βεληνεκούς του Iron Dome και του Arrow.
Το SkyCeptor είναι μια προηγμένη, οικονομικά αποδοτική λύση που μπορεί να ενσωματωθεί σε διάφορα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος PATRIOT των ΗΠΑ. Το SkyCeptor διαθέτει τεχνολογία “hit-to-kill”, που βασίζεται στην κινητική ενέργεια για την καταστροφή των εισερχόμενων απειλών χωρίς την ανάγκη για μια παραδοσιακή εκρηκτική κεφαλή.
Η Rafael αναφέρει πως οι SkyCeptor είναι “plug and play” στα συστήματα PATRIOT καθώς και το κόστος τους φαίνεται να είναι πολύ μικρότερο σε σχέση με αυτό των PAC-3 MSE και αν κρίνουμε από την βοήθεια των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, το κόστος των ίδιων των πυραύλων υπολογίζεται στα 1,5 εκατομμύρια. Στην περίπτωση όμως της Ελλάδας, ως εξωγικού χρήστη το κόστος θα είναι μεγαλύτερο μεν, σίγουρα όμως μικρότερο από αυτό των PAC-3 MSE.
Νέα ραντάρ LTAMDS για τους PATRIOT
Μέσα στα επόμενα χρόνια βασικό κομμάτι της αναβάθμισης των PATRIOT πολλών χωρών θα είναι τα νέα ραντάρ LTAMDS (GhostEye). Αναπτύχθηκαν με βάση τα διδάγματα της χρήσης των PATRIOT ανά τα χρόνια με έμφαση στην βελτίωση της ικανότητας τους να εντοπίζουν και να εγκλωβίζουν βαλλιστικούς πυραύλους, πυραύλους cruise, drones/UAV ενώ σε αντίθεση με τα παλιά AN/MPQ-65 δεν έχουν «τυφλά σημεία». Αυτό το πετυχαίνουν έχοντας 3 σταθερά πάνελ ραντάρ να καλύπτουν κάθε κατεύθυνση.
Εκτός των ΗΠΑ, η Πολωνία έχει ήδη τοποθετήσει αγορά 12 ραντάρ του τύπου ως κομμάτι της μεγάλης αγοράς της, αξίας 15δις, συστημάτων PATRIOT, βλημάτων καθώς και του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρησης IBCS.
Το μέλλον των PATRIOT
Η Πολεμική Αεροπορία δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει τους PATRIOT να απαξιωθούν. Η απειλή των τουρκικών βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων cruise (και όχι μόνο) είναι πέρα για πέρα αληθινή και είναι λάθος να βασιστούμε σε συστήματα τα οποία τεχνολογικά μπορούν να θεωρηθούν ξεπερασμένα και αυτό δεν αφορά μόνο τους PATRIOT προφανώς.
Ξεκίνωντας από την αναβάθμιση PATRIOT όμως η Ελλάδα έχει μια πολύ καλή ευκαιρία να ανανεώση την αντιαεροπορική της άμυνα, αποκτόντας σύγχρονες αντιβαλλιστικές ικανότητες ενώ με την απόκτηση νέων αντιαεροπορικών συστημάτων μικρότερου βεληνεκούς θα μπορέσει να πετύχει ριζική αναβάθμιση της αεράμυνας.
Κλείνοντας, πρέπει να πούμε όμως ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι βιώσιμο η Πολεμική Αεροπορία και οι Ένοπλες Δυνάμεις στο σύνολο τους να έχουν τον ρόλο του «τερματοφύλακα» καθώς είναι βέβαιο ότι οποιαδήποτε αεράμυνα μπορεί να κορεστεί, όμως είναι σημαντικό αυτή να «αντέξει» αρκετά ώστε τα επιθετικά όπλα των ΕΔ, άλλος ένας τομέας που πρέπει να δοθεί έμφαση, να πλήξουν τις θέσεις του εχθρού και να δώσουν μια «ανάσα» στην αεράμυνα.
Για περισσότερα άρθρα του Βασίλης Κ.
Απαγορεύεται η αντιγραφή χωρίς άδεια του NEMESIS HD – Χρησιμοποιείστε την κοινοποίηση