Ένα από τα άρματα μάχης που έχει υπηρετήσει τόσο στον Ελληνικό Στρατό αλλά και στην Εθνική Φρουρά είναι το γαλλικό AMX-30. Αποδείχθηκε ως μία αξιόπιστη συνολικά πλατφόρμα, που αποτέλεσε βάση και για οχήματα διαφορετικών ρόλων, η οποία συνεχίζει να υπηρετεί ακόμα και σήμερα.
Η ανάπτυξη του AMX-30
Η ιστορία του AMX-30 ξεκινά στα τέλη της δεκαετίας του 1950, μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες εξελίξεις στη στρατιωτική τεχνολογία και ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο. Στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα ευρωπαϊκά έθνη γνώριζαν έντονα την ανάγκη εκσυγχρονισμού των τεθωρακισμένων τους. Η Γαλλία, ειδικότερα, προσπάθησε να αναπτύξει ένα άρμα μάχης που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τη σοβιετική απειλή ενώ ευθυγραμμιζόταν με τα στρατηγικά της δόγματα.
Το αποτέλεσμα ήταν μια προσπάθεια συνεργασίας με τη Δυτική Γερμανία, με στόχο την παραγωγή ενός άρματος μάχης που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες και των δύο κρατών. Ωστόσο, αυτή η συνεργασία ήταν βραχύβια, οδηγώντας τη Γαλλία να ακολουθήσει τη δική της πορεία στην ανάπτυξη αρμάτων μάχης.
Το 1966, το AMX-30 εισήχθη επίσημα στον Γαλλικό Στρατό, ήταν προϊόν του Atelier de Construction d’Issy-les-Moulineaux (AMX), ένα όνομα που είχε γίνει συνώνυμο με τα γαλλικά τεθωρακισμένα οχήματα όπως το ΤΟΜΑ AMX-10.
Ο σχεδιασμός του AMX-30 διέπεται από μια φιλοσοφία που έδινε έμφαση στην ταχύτητα, την ευκινησία και τη δύναμη πυρός αντί της βαριάς θωράκισης, αξίζει να αναφερθεί ότι το AMX-30 ήταν μάλλον το ελαφρύτερα θωρακισμένο κύριο άρμα μάχης. Αυτή η προσέγγιση μπορούμε να πούμε όμως πως ήταν στα πρότυπα και άλλων σχεδίων της εποχής, όπως το Leopard 1. Το γαλλικό δόγμα υποστήριζε ότι η κινητικότητα και η ικανότητα γρήγορης παροχής ακριβούς δύναμης πυρός ήταν πρωταρχικής σημασίας.
To AMX-30 είναι οπλισμένο με το πυροβόλο των 105 χιλιοστών, ικανό να εκτοξεύει μια σειρά τύπων πυρομαχικών, συμπεριλαμβανομένων των τότε καινοτόμων φυσιγγίων που διαπερνούν την θωράκιση (APDS). Αυτή η ισχύς πυρός συμπληρώθηκε από ένα αυτόματο πυροβόλο 20 χιλιοστών, ένα μοναδικό χαρακτηριστικό μεταξύ των κύριων αρμάτων μάχης της εποχής του, παρέχοντας βελτιωμένες δυνατότητες υποστήριξης πεζικού, την ώρα που τα περισσότερα άρματα της εποχής διέθεταν πολυβόλα των 12,7 ή 7,62 χιλιοστών.
Ο κινητήρας του άρματος, ο Hispano-Suiza HS-110, ήταν ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό, παρέχοντας τελική ταχύτητα περίπου 65 χιλιομέτρων την ώρα, ίδια με αυτή του Leopard 1. Το σχετικά μικρό βάρος του AMX-30 ήταν αποτέλεσμα της πιο λεπτής θωράκισής του ωστόσο, στην πράξη, αυτή η σχεδιαστική φιλοσοφία επέτρεψε στο AMX-30 να διαπρέψει σε γρήγορους ελιγμούς και επιθετικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε ποικίλα εδάφη.
Εκδόσεις και παραλλαγές
Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του, το AMX-30 υποβλήθηκε σε αρκετές αναβαθμίσεις για να βελτιώσει τις δυνατότητές του και να παρατείνει τη διάρκεια ζωής του. Αυτές οι αναβαθμίσεις περιελάμβαναν βελτιώσεις στην ισχύ πυρός, την προστασία και τα ηλεκτρονικά. Μια αξιοσημείωτη βελτίωση ήταν η προσθήκη πιο προηγμένων συστημάτων ελέγχου πυρός, τα οποία αύξησαν σημαντικά την ακρίβειά του.
Η ευελιξία της πλατφόρμας AMX-30 οδήγησε στην ανάπτυξη πολλών παραλλαγών. Αυτά περιελάμβαναν το AMX-30B2, το οποίο διέθετε βελτιωμένη θωράκιση και έναν πιο ισχυρό κινητήρα, και το AMX-30D, ένα θωρακισμένο όχημα περισυλλογής. Υπήρχε επίσης το AMX-30R, μια αντιαεροπορική παραλλαγή ενώ αποτέλεσε βάση και για άλλα οχήματα, πολλών ρόλων.
Πιο συγκεκριμένα, οι εκδόσεις του AMX-30 ήταν οι εξής:
- Το AMX-30D, τεθωρακισμένο όχημα περισυλλογής με βάση το AMX-30, αναπτύχθηκε για την υποστήριξη και τη συντήρηση στρατιωτικών οχημάτων στο πεδίο. Ξεκίνησε το 1966, ο Γαλλικός Στρατός προσπάθησε να δημιουργήσει ένα ειδικό όχημα ανάκτησης για μονάδες εξοπλισμένες με το άρμα AMX-30. Η ανάπτυξη οδήγησε σε ένα πρωτότυπο το 1971, ακολουθούμενο από μια σειρά πέντε οχημάτων το 1973. Στη συνέχεια, δόθηκε μια παραγγελία για 100 επιπλέον μονάδες, με την παραγωγή να ξεκινά το 1975. Αυτό το όχημα είναι εξοπλισμένο με ένα ισχυρό βαρούλκο, ικανό να τραβήξει έως και 35 μετρικούς τόνους. Διαθέτει επίσης βαρύ καλώδιο ρυμούλκησης 80 μέτρων και βοηθητικό βαρούλκο με καλώδιο 120 μέτρων, κατάλληλο για ρυμούλκηση έως 20 μετρικούς τόνους. Για σταθερότητα κατά τη λειτουργία, το AMX-30D χρησιμοποιεί αφαιρούμενα στηρίγματα και μια χαμηλωμένη λεπίδα μπουλντόζας. Ο γερανός του οχήματος μπορεί να σηκώσει βαριά εξαρτήματα όπως την μονάδα ισχύος 3,29 μετρικών τόνων και τον πυργίσκο 10 μετρικών τόνων. Για άμυνα είναι οπλισμένο με πολυβόλο των 7,62 χιλιοστών.
- Το AMX-30H, γνωστό και ως Poseur de pont, είναι ένα γεφυροφόρο άραμα που βασίζεται στο σασί του AMX-30. Διαθέτει μια υπερκατασκευή που μοιάζει με κουτί που υποστηρίζει μια πτυσσόμενη γέφυρα. Αυτή η γέφυρα, μήκους 22 μέτρων, μπορεί να εκτείνεται σε κενά έως και 20 μέτρα. Το τυπικό του πλάτος είναι 3,1 μέτρα, το οποίο μπορεί να επεκταθεί στα 3,95 μέτρα χρησιμοποιώντας πρόσθετα πάνελ.
- AMX-30B2, έκδοση με καλύτερη προστασία και νέο σύστημα ελέγχου πυρός, είναι επίσης εξοπλισμένο με νέο κινητήρα ντίζελ Hispano-Suiza HS-110-S2. Συνολικά 700 AMX-30 αναβαθμίστηκαν σε αυτό το πρότυπο.
- AMX-30S, παραλλαγή που αναπτύχθηκε για επιχειρήσεις στην έρημο.
- AMX-30 EBG, EBG Volacain EBG SDPMAC οι οποίες αποτελούν εκδόσεις για χρήση από το Μηχανικό και για εκκαθάριση ναρκοπεδίων.
- Αξίζει να αναφερθεί το αυτοκινούμενο πυροβόλο AU-F1 GCT των 155 χιλιοστών το οποίο είχε ως βάση το σασί του AMX-30.
- Οι αντιαεροπορικές εκδόσεις AMX-30 DCA, η οποία διέθετε 2 πυροβόλα HS-831A των 30 χιλιοστών, το AMX-30R, το οποίο ήταν οπλισμένο με πυραύλους Roland και το Shahine που κάνει χρήση πυραύλων Crotale.
- Το AMX-30 υπήρξε και η βάση του Pluton, ενός συστήματος που έφερε έναν μικρής εμβέλειας (120 χιλιομέτρων) βαλλιστικό πύραυλο.
Το AMX-30, τόσο ως άρμα μάχης αλλά και στις υπόλοιπες εκδόσεις του, χρησιμοποιήθηκε από 7 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ενώ βρίσκεται ακόμα σε υπηρεσία 6 χώρες, μεταξύ αυτών και η Κύπρος. Πάνω από 3.000 οχήματα του τύπου έχουν κατασκευαστεί.
Το AMX-30 στην Ελλάδα και Κύπρο
Η Ελλάδα απέκτησε τα AMX-30 το 1970, αγοράζοντας 190 AMX-30 και AMX-30D, κάνοντας τον Ελληνικό Στρατό τον πρώτο εξαγωγικό χρήστη του άρματος. Η απόσυρσή τους από τον Ελληνικό Στρατό ξεκίνησε το 1990 όμως αριθμός των αρμάτων αυτών που αναβαθμίστηκε στο επίπεδο AMX-30B2 παραχωρήθηκε στην Κύπρο, όπου και συνεχίζει να παραμένει σε υπηρεσία μέχρι και σήμερα, με την απόσυρσή τους όμως μάλλον να πλησιάζει.
Για περισσότερα άρθρα του Βασίλης Κ.
Απαγορεύεται η αντιγραφή χωρίς άδεια του NEMESIS HD
